ĐỐI TRỊ
Trong số những chướng ngại thường gặp nhất khi chuyển hóa những tâm hành bất thiện ta thường gặp có: Tật - sự ganh tị, Lận - sự bỏn xẻn, cùng ba loại tư tưởng bất thiện: Dục tầm, Sân tầm và Hại tầm. Việc hiểu rõ bản chất của chúng giúp con đường tu và học trở nên rõ sáng và nhẹ nhàng hơn.
Dục tầm là dòng suy nghĩ hướng về dục vọng; Sân tầm trôi theo giận dữ; Hại tầm nuôi dưỡng mong muốn làm tổn thương.
Khi ba dòng tâm này được nuôi dưỡng, con người dễ rơi vào tranh cãi, hơn thua, thậm chí chỉ trích nhau bằng “binh khí miệng lưỡi”. Căn nguyên của mọi rối loạn nằm ở chỗ người ta buông bỏ các tư tưởng thiện lành, nhưng lại để mặc cho các tầm bất thiện lớn mạnh.
Cách đối trị ba tầm này thực ra rất rõ ràng: từ bỏ ba tầm bất thiện và làm mạnh lên ba tầm thiện đối nghịch. Tâm hướng về ly dục sẽ làm dịu Dục tầm; tâm nhu hòa, không nóng giận sẽ làm tan Sân tầm; tâm không muốn gây hại sẽ hóa giải Hại tầm. Khi những phẩm chất thiện này được nuôi dưỡng nhiều hơn, cuộc sống trở nên hòa nhã, dễ gần, sống hòa hợp như nước hòa vào sữa.
 |
ĐỐI TRỊ |
Tật - Sự Ganh Tị:
là cái gai nằm ngay trong lòng. Nó khiến một người không vui khi thấy người khác thành tựu. Sự ganh tị âm ỉ làm tâm co rút lại, dễ sinh mệt mỏi và oán ghét. Nó trái ngược hoàn toàn với tâm từ bi rộng mở.
Phương thuốc chữa loại độc này chính là Từ và Hỷ. Từ là sự ấm áp dành cho tất cả mọi người; Hỷ là khả năng vui theo niềm vui của người khác. Khi hai phẩm chất này được nuôi dưỡng sâu sắc, tâm trở nên rộng rãi như bầu trời. ta an trú trong tâm Từ, lan tỏa nó ra trước mặt, sau lưng, bốn phương tám hướng. Tâm ấy dần trở nên vô biên, không còn chỗ cho hận thù. Và khi thực hành Hỷ theo cách tương tự, ganh tị tự nhiên rơi rụng vì không còn đất sống. Khi Tham, Sân, Si được buông bớt, tâm Từ được gìn giữ bền bỉ, người ấy tìm thấy sự nhẹ nhàng và hoan hỷ trong chính đời sống này.
Lận - Sự Bỏn Xẻn:
là sự thu mình lại trong nỗi sợ mất mát. Người bị Lận chi phối giữ khư khư tài vật, như thể chia sẻ một chút thôi cũng khiến họ tổn thất. Tâm thức ấy nghèo nàn không phải vì thiếu thốn, mà vì không dám mở ra.
Đối trị Lận cần hai bước: Bố thí và Ly tham. Bố thí không chỉ là cho đi vật chất mà còn là tập luyện để trái tim mềm hơn. Người biết chia sẻ sẽ kinh nghiệm một loại niềm vui nhẹ nhàng chỉ có khi thoát khỏi sự chấp giữ quá mức. ta có thể bố thí bằng vật chất, bằng sự giúp đỡ, bằng một lời tử tế. Điều quan trọng nhất là tâm thanh tịnh khi cho.
Ly tham là bước tiếp theo, sâu hơn. Khi nhận ra rằng mọi sự nắm giữ đều mong manh, ta bắt đầu cảm thấy nhàm chán với sự bám víu. Từ sự nhàm chán ấy nảy sinh khả năng buông xả. Một khi tâm ly tham, tâm tự nhiên được giải thoát khỏi những ràng buộc tạo ra khổ đau. Bằng sự kết hợp giữa lòng rộng mở và khả năng buông xả, Lận mất dần sức mạnh, và ta cảm nhận được sự tự do trong chính đời sống hằng ngày.
Tóm lại:
Dục Tầm, Sân Tầm, Hại Tầm được đối trị bằng những tư tưởng Ly Dục, Ly Cừu Hận, Ly Oán Độc thuộc về Chánh Tư Duy.
Tật (ganh tỵ) được đối trị bằng Tùy Hỷ (Mudità) - sự vui mừng chân thật trước thành công của người khác.
Lận (bỏn xẻn) được đối trị bằng Xả Thí (Dàna) - hành động buông bỏ và phát triển Tâm Vô Tham.
Tất cả đều nằm trong khả năng thực hành của chúng ta, miễn là ta giữ chánh niệm và tinh tấn vun bồi các pháp thiện lành. Đây là cách chúng ta tự mình gột rửa, kiến tạo một đời sống an lạc, hướng tới sự giải thoát tối thượng. Những phương pháp này không phải là lý thuyết cao xa, tất cả đều đã được Thế tôn nêu rõ trong kinh. Chúng là cách để mỗi người làm sạch con đường mình đang đi, từng bước một, để tâm trở nên nhẹ và sáng, và từ đó biết cách tự chăm sóc đời sống tinh thần của mình sâu sắc hơn.
-Nguồn: tổng hợp để tự học. Không có giá trị tham khảo.
Ghi chú: 142
#Thọ #Sân #Xả
Xem thêm:
Sách đọc nhiều
Bài đọc nhiều