Buổi 6 Pháp đàm 16-10-2022 Vấn Đáp Phật Giáo với Sư Giác Nguyên

Buổi 6 Pháp đàm 16-10-2022 Vấn Đáp Phật Giáo với Sư Giác Nguyên

🧘 1. Ai có thể giảng dạy thiền?

• Không thể lấy việc “đắc đạo” làm tiêu chuẩn duy nhất.
• Không ai xác minh được ai đã đắc thiền, đắc đạo – chỉ có chính người đó biết.
• Tiêu chuẩn an toàn nhất: dựa vào giáo lý người đó giảng có đúng với kinh tạng hay không.

🔎 Ví dụ: Ngài Pa Auk có trình độ Pāli, học thuật A Tỳ Đàm và lý lịch tu học rõ ràng – có thể kiểm chứng.

---

🌬️ 2. Hơi thở, Định và Niệm yếu – làm sao tu đúng?

• Có 4 kiểu hành giả:
1. Chỉ trước – Quán sau.
2. Quán trước – Chỉ sau.
3. Song tu Chỉ – Quán.
4. Chỉ tu Quán.
• Căn cơ người tu được xác định theo tánh tâm:

• Dục tánh → nên quán bất tịnh.
• Si tánh → nên quán hơi thở.
• Nộ tánh → nên quán từ bi.

• Gợi ý: đọc kỹ phần Định trong Thanh Tịnh Đạo để chọn đề mục phù hợp căn cơ.

---

🔄 3. Đề mục “hợp” là gì?

• Có 2 dạng:
1. Giúp tăng trưởng Niệm, Định, Tuệ tốt → hợp về quá trình.
2. Chính là đề mục giúp đắc Đạo → hợp về quả.

---

🔁 4. Quán 12 Nhân duyên:

• Không chỉ là lý thuyết → cần thấy từng mắt xích trong tâm mình mỗi ngày.
• Khi có Thọ, Ái, Thủ, Hành, Tái sinh…, biết rõ mình đang nằm ở đâu trong chuỗi duyên khởi.

🧠 Ví dụ: Thấy mình giận – biết đang ở “Khổ”, “Thủ”, “Phi phúc hành”, đang xoay trong vòng sanh tử.

---

☯️ 5. Về nghề nghiệp & tà mạng

• Tiêu chí xác định tà mạng:
• Nghề gây hại đến: sức khỏe – tính mạng – sự an ổn của người khác.
• Các nghề như bói toán, phong thủy, tử vi,… nếu:
• Gây mê tín → nên tránh.
• Chỉ xem chơi, không tin tuyệt đối → không phạm nhưng cũng không có lợi cho đạo.

---

✂️ 6. Triệt sản: có tạo nghiệp không?

• Có 2 trường hợp:
1. Làm để phòng ngừa mang thai ngoài ý muốn → chấp nhận được.
2. Làm để buông thả dục vọng → không nên.
• Phá thai thì hoàn toàn không được theo giới luật (gabbhapātana).

---

🌠 7. Linh ứng trong các tôn giáo khác

• Linh ứng không chứng minh đạo nào đúng – sai.
• Đạo Phật không bác tướng số, phong thủy – nhưng xem đó là không dẫn đến giải thoát.
• Người Phật tử chỉ nên làm những gì đúng sự thật và hữu ích cho giải thoát.

---

😢 8. Vì sao người chứng Thánh vẫn khóc khi chia ly?

• Ví dụ: bà Visakha chứng Tu Đà Hườn vẫn khóc cháu chết.
• Nhưng đó chỉ là phản xạ thuần cảm xúc tự nhiên.
• Khi được nhắc lại giáo lý – vị đó lập tức quay lại chánh kiến → không còn chìm đắm đau khổ.

---

🧍‍♂️ 9. Cư sĩ có thể là người “ruột đạo – vỏ đời”

• Có 4 hạng người:
1. Vỏ đời – ruột đời.
2. Vỏ đạo – ruột đời.
3. Vỏ đời – ruột đạo.
4. Vỏ đạo – ruột đạo.
• Có nhiều cư sĩ sống trong đời nhưng không vướng bận, không chấp thủ – gần như người xuất gia thực sự.

 

---

Xem thêm:
Sách đọc nhiều
Bài đọc nhiều

Buổi 5 Pháp đàm. Vấn Đáp Phật Giáo với Sư Giác Nguyên 09-10-2022

Buổi 5 Pháp đàm. Vấn Đáp Phật Giáo với Sư Giác Nguyên 09-10-2022

🌱 1. Hiểu đúng về “Tùy duyên”

• “Tùy duyên” không phải là buông xuôi hay viện cớ làm gì cũng được.
• Người Phật tử phải kiên định mục tiêu (Diệt khổ) và đường hướng (Bát Chánh Đạo), linh hoạt trong cách ứng xử → mới gọi là tùy duyên đúng pháp.

---

🌍 2. Vật chất vô tri và duyên khởi

• Vạn vật ngoài chúng sinh (mặt trời, đất, nước…) là Sắc pháp.
• Tất cả đều liên hệ tới chúng sinh qua tâm nhận biết hoặc do nghiệp tạo nên.
• Bốn điều kiện tạo sắc pháp: tiền nghiệp, tâm, nhiệt độ (thiên nhiên), dưỡng chất.

---

💠 3. Tâm đổng lực và nghiệp cho quả

• Một hành động thiện/ác có thể cho quả tái sinh (kiếp sau) và quả bình sinh (trong đời sống).
• 7 tâm đổng lực có thể cho quả ở 3 thời điểm khác nhau:
• Đời hiện tại.
• Kiếp kế tiếp.
• Từ kiếp thứ 3 trở đi → tùy vào sức mạnh của tâm lúc tạo nghiệp.

---

📚 4. 84.000 pháp môn

• Không phải con số thực đo lường, mà là cách phân loại các đề mục giáo pháp.
• Có dẫn chứng từ bản Pāli như Saddhammasaṅgaha và Chú giải Tiểu Bộ Kinh.
• Đừng tùy tiện gọi mọi thứ là “pháp môn” nếu không hiểu từ căn bản.

---

🌙 5. Chiêm bao có tạo nghiệp không?

• Theo A Tỳ Đàm: Hành động trong chiêm bao không tạo nghiệp, vì đó là nghiệp thụ động.

---

🔄 6. Chánh kiến trong kiếp sau

• Nếu có Chánh kiến nhưng không tiếp tục huân tập → sẽ bị lu mờ dần trong luân hồi.
• Muốn bảo tồn chánh kiến cần lập nguyện:
• Luôn gặp Thánh hiền.
• Có trí cẩn trọng.
• Luôn có điều kiện tạo phước.
• Dễ dàng đắc thiền để thoát luân hồi an toàn.

---

📆 7. A-tăng-kỳ và đại kiếp

• A-tăng-kỳ có 2 nghĩa: con số khổng lồ và đơn vị thời gian.
• Ví dụ minh họa dễ hiểu: mỗi 100 năm lấy một hạt mè từ thùng đầy, đến khi hết là 1 A-tăng-kỳ.

---

🥣 8. Hiểu đúng về Bát Quan Trai và ăn chiều

• Giữ giới không ăn chiều là để giảm phiền não và tiết kiệm thời gian cho tu học.
• Không nên máy móc, trẻ con hóa việc giữ giới.
• Ăn sau ngọ chỉ phạm nếu có tâm hưởng thụ – nếu do bệnh, cần trị liệu thì không phạm.

---

🔔 9. Tiếng ồn, khói thuốc và tâm sân

• Khi gặp phiền não do môi trường: không bắt buộc phải chịu đựng.
• Có 7 cách đối trị phiền não trong Kinh Nhất Thiết Lậu Hoặc:
• Tránh né.
• Gồng chịu.
• Quán chiếu.
• Phát triển pháp thiện đối lập...
• Nếu có thể tránh – nên tránh. Đừng để môi trường kéo mình xuống.

---

💘 10. Thương một vị tu hành thì sao?

• Không phạm giới hay pháp luật, nhưng là tự tạo khổ cho bản thân.
• Thích, ghét → đều là đưa mình vào phiền não.
• Phá người tu tập có quả báo nặng – như câu chuyện “xoài chín – phá giới” dẫn đến cảnh giới Á thiên: nửa ngày sướng, nửa ngày khổ.

---

🧘 11. Về xuất gia tại Kālāma

• Kālāma không nhận xuất gia, không phải nơi đào tạo.
• Là trung tâm mời các thiền sư quốc tế về giảng dạy theo nhiều pháp môn.
• Muốn tu học sâu hơn → nên tìm các trung tâm tại Miến Điện, Thái Lan hoặc liên hệ email: kalamatawyacenter@gmail.com.

 

---

Xem thêm:
Sách đọc nhiều
Bài đọc nhiều

Buổi 4 Pháp đàm 02-10-2022 Vấn Đáp Phật Giáo Sư Giác Nguyên

Buổi 4 Pháp đàm 02-10-2022 Vấn Đáp Phật Giáo Sư Giác Nguyên

🧘‍♂️ 1. Ba loại bố thí và công đức của “Vô úy thí”

• Tài thí (Amisadāna): Cho vật chất → giúp người → mai sau được khỏe mạnh, giàu có, thông minh.
• Pháp thí (Dhammadāna): Chia sẻ tri thức đúng → tạo công đức lớn.
• Vô úy thí (Abhayadāna): Sống, nói năng, hành động khiến người khác an tâm, không sợ hãi. Ví dụ như đi nhẹ, nói khẽ, tránh làm phiền người khác – công đức rất lớn.

📝 Câu chuyện người thuê trọ đá giày trong đêm là ví dụ sống động cho “vô úy thí”.

---

👩 2. Người nữ tu hành và thiền định

• Nữ hoàn toàn có thể chứng thiền, đạt A La Hán, lục thông, tam minh… nếu:
1. Tái sinh bằng tâm tam nhân (thiện + trí).
2. Có nỗ lực tu hành đúng pháp.
• Ví dụ về bố thí một đôi dép nhưng có chủ ý thiện sâu sắc → phước báu rất lớn.

---

🔁 3. Muốn sanh làm thân nam – nên làm gì?

• Điều kiện:
1. Tránh tà dâm.
2. Tránh tâm lý nữ tính cực đoan như thích làm đẹp, để ý lặt vặt, đa cảm, mơ mộng.
• Lý do: Dù đã chứng thiền và lên Phạm Thiên, nhưng nếu tập khí nữ tính còn → vẫn có thể tái sinh làm nữ.

---

☯️ 4. Sống khô khan vì tu có đúng?

• Sai.
• Người tu đúng vẫn dễ thương, hòa nhã, “ẩm ẩm” – không khô rang, cũng không ướt nhẹp.
• Tu là để trở nên dễ mến, không phải để “gỗ đá vô tri”.

---

🎭 5. “Giả vờ hiền” rồi thành thật – đúng không?

• Nếu giả tạo có chủ ý tu tập, rèn luyện bản thân → đúng.
• Nếu giả dối để lừa người → sai.
• Hai câu cần ghi nhớ:
1. “Chuyện phiền chỉ tồn tại khi ta nghĩ đến nó.”
2. “Chết là khởi đầu một hành trình đẹp hơn – nhưng phải tu bây giờ để nó đẹp thật.”

---

💪 6. Làm sao để chịu đựng đau đớn thể xác?

• Hai điều quan trọng nhất:
1. Học giáo lý.
2. Sống chánh niệm.
• Không nên chỉ nói suông “kham nhẫn”, “tâm xả” nếu chưa hiểu giáo lý nền tảng.

---

📚 7. Kiến thức giáo lý cơ bản cần học để tu Tứ Niệm Xứ:

• 5 uẩn.
• 12 xứ (6 căn – 6 trần).
• 12 duyên khởi.
• Tâm và tâm sở.

🌟 Trích dẫn Ajahn Naeb: Không học giáo lý mà đòi chứng tuệ quán là cực hiếm, “hiếm hơn trúng số”.

---

🔁 8. Quán 12 duyên khởi và Tứ niệm xứ để thấy Vô thường – Khổ – Vô ngã

• Không thể học “lấy lệ” hay “kiểu sang chảnh” rồi hỏi câu cao siêu như “máy bay bay sao” nếu mới lớp 3.
• Cần nắm vững kiến thức nền.

---

🧠 9. Ví dụ thực tế về 5 uẩn trong một khoảnh khắc nhận thức

• Khi nhìn một đóa hoa:
• Sắc uẩn: con mắt.
• Thọ: cảm giác.
• Tưởng: nhận diện, hồi ức.
• Hành: các tâm sở đi kèm.
• Thức: sự nhận biết.

---

🔍 10. Về “Ngoại đế” và tâm siêu thế

• Tâm siêu thế không bị xếp vào Khổ đế trong trường hợp đặc biệt vì không do Tập đế tạo ra.
• Nhưng rốt ráo mà nói: cái gì vô thường thì đều là khổ.

---

🥩 11. Mua thịt cá có phạm giới không?

• Không phạm giới sát nếu không trực tiếp giết.
• Nhưng có thể tạo nghiệp sát nếu có chủ ý tìm mua đồ tươi sống.
• Nên cẩn trọng với ý định trước khi mua.

---

😇 12. Người thiểu năng, Down syndrome có tạo nghiệp không?

• Dù không làm điều ác bằng hành động hay lời nói, nhưng tâm vẫn có tham sân si → vẫn tạo nghiệp.
• Không thể đánh giá bằng vẻ bề ngoài.

---

🫣 13. Vua A Xà Thế – “Phật nhận tội thay”?

• Hiểu sai. “Ta nhận tội” nghĩa là ta ghi nhận sự sám hối của ông.
• Vua không trực tiếp giết cha, cả đời sau đó ăn năn, hộ trì Tăng Bảo → chỉ đọa “đồng sôi”, không vào A Tỳ.

---

💰 14. Cúng tiền cho Tăng Ni có phạm không?

• Tùy tâm và mục đích:
• Nếu biết vị ấy sử dụng đúng → cúng được.
• Nếu nghi ngờ → không nên cúng, dễ tạo phiền não.
• Có thể hỗ trợ bằng vật dụng cụ thể (thuốc, thực phẩm, thiết bị…). 

---

Xem thêm:
Sách đọc nhiều
Bài đọc nhiều

Buổi 3 Vấn Đáp Phật Giáo với Sư Giác Nguyên Pháp đàm 25 09 2022

Buổi 3 Vấn Đáp Phật Giáo với Sư Giác Nguyên Pháp đàm 25 09 2022

📘 1. Học A Tỳ Đàm: Có cần đọc thêm?

• Các sách A Tỳ Đàm đều có nội dung khác nhau, bổ trợ cho nhau.
• Không quyển nào tác giả tự viết, tất cả là dịch từ bản gốc → Ai có khả năng nên đọc thêm để hiểu sâu rộng hơn.

📘 2. Quán pháp Chân đế

• Học để thấy được thế giới hiện tượng và bản chất.
• Muốn tuệ tri đúng pháp Chân đế cần mượn kinh điển làm “bản đồ”.
• Ai nghĩ mình không cần học mà tự chứng được → nếu thật thì là Bồ Tát giữa thời mạt pháp.

📘 3. Về Thân kiến

• Câu "tôi chịu trách nhiệm…" chưa chắc là thân kiến.
• Với phàm phu thì hầu hết lời nói đều ít nhiều dính thân kiến.

📘 4. Tâm xả là gì?

• Nhiều người hiểu sai → tưởng là “buông bỏ”.
• Thật ra, "xả" trong A Tỳ Đàm gồm:
• Một trong năm cảm thọ (không vui – không buồn).
• Một trong bốn Phạm trú (Từ – Bi – Hỷ – Xả).
• Không nên dùng từ “tâm xả” mơ hồ kiểu “đồ bổ”.

📘 5. Lão tử duyên vô minh?

• Vòng luân hồi là tròn khép kín, không có điểm đầu rõ ràng.
• Lão tử (già – chết) là quả → nếu tâm lý phản ứng sai → sinh ra phiền não → làm nền cho vô minh → tạo vòng mới của sinh tử.

📘 6. Đồng tính có thể tu chứng không?

• Có, nếu người đó tái sinh bằng tâm tam nhân (tâm có trí).
• Kinh kể chuyện một người chuyển giới do nghiệp bất kính, sau tu chứng quả A La Hán.
• Quan trọng không phải giới tính mà là tâm đầu thai và cách tu tập.

📘 7. Tam nhân là gì? Cần biết mình có không?

• Không cần biết mình có tam nhân hay không.
• Hãy cứ tu, giống như học đàn, học võ – cứ học rồi biết khả năng đến đâu sau.

📘 8. Về ăn uống, yến – nhung – Tam tịnh nhục

• Tam tịnh nhục là:
• Không thấy tận mắt giết.
• Không nghe người ta chuẩn bị giết.
• Không nghi ngờ có sự giết vì mình.
• Nếu ăn đồ “tẩm bổ” như yến, nhung… mà lòng ray rứt thì nên tránh.
• Ăn bổ thân nhưng hại tâm là không nên.

📘 9. Sắc uẩn và quán pháp

• Câu hỏi sai và lộn xộn về chuyên môn → bị từ chối trả lời.
• Lời khuyên: hãy học cơ bản trước, tránh hỏi kiểu “xé tờ báo thấy chữ lạ liền hỏi”.

📘 10. Làm quen Tứ Niệm Xứ từ đâu?

• Không có “làm quen”.
• Tứ Niệm Xứ là pháp tu nhìn lại thân – thọ – tâm – pháp để thấy Vô thường, Khổ, Vô ngã.
• Không hiểu rõ mục đích thì không thể bắt đầu tu.

📘 11. 5000 xá lợi thuyết pháp: Nên nguyện không?

• Không cần nguyện đợi cơ hội này.
• Hãy tập trung tích lũy “Thất Thánh Sản”: Tín, Thí, Giới, Văn, Tàm, Úy, Trí.
• Tùy duyên mà hội đủ phước → đắc đạo kiếp này, kiếp sau, hay về cõi trời sẽ được chỉ dạy tiếp.

📘 12. Nên tiếp tục dự khóa thiền không?

• Không có gì gọi là “nhiều” trong học đạo – chỉ “nhiều” nếu tính bằng lịch/đồng hồ.
• Nếu thấy không thoải mái → không cần đi.
• Nếu nghĩ học đạo là tham → cũng nên “tham học đạo” hơn là “tham chuyện đời”.
• Không có cái gì là “quá mức” khi tu tập thiền định, từ bi, chánh niệm.

 

---

Xem thêm:
Sách đọc nhiều
Bài đọc nhiều

Buổi 2 Vấn Đáp Phật Giáo với Sư Giác Nguyên. Pháp đàm 18-09-2022

Buổi 2 Vấn Đáp Phật Giáo với Sư Giác Nguyên. Pháp đàm 18-09-2022

📌 1. Tái sanh, Niết bàn và La Hán

• Khi chứng quả La Hán, vị ấy biết rõ mình không còn tái sinh nữa, "sanh đã tận, phạm hạnh đã thành".
• Niết bàn được ví như ngọn đèn tắt khi hết dầu – yên tĩnh, nhẹ nhàng, không còn khổ đau.

📌 2. Giới luật và ứng xử của Tăng Ni

• Việc nhà sư vào phòng tập thể dục công cộng không sai nếu không trái với luật đạo và luật đời.
• Quan hệ giữa cư sĩ và nhà sư không bắt buộc phải luôn kính trọng, nhất là khi nhà sư đó không giữ giới nghiêm túc.

📌 3. Buông bỏ và đấu tranh

• Phật giáo không dạy buông xuôi. Có thể "khè khè" như con rắn để bảo vệ mình.
• Bồ Tát và bậc Thánh mới có thể chịu thiệt thòi một cách nhẹ nhàng. Phàm phu thì nên tránh người xấu, giữ tâm và thời gian cho việc tu tập.

📌 4. Tự tử và nghịch cảnh

• Thân người khó được, chánh pháp khó gặp → dù nghèo khổ vẫn nên giữ thân để tu.
• Người biết Phật pháp dù sống vất vả vẫn quý hơn người sống sung sướng mà không biết tu.

📌 5. Thiếu thấy khổ và sự giải đãi

• Người không thấy đời là khổ là do thiếu duyên giải thoát.
• Nếu không thấy khổ qua cảnh già, bệnh, chết thì thật sự là "cạn lời".

📌 6. Trợ tử (an tử)

• Phật giáo không khuyến khích việc chủ động kết thúc mạng sống, kể cả người khác quyết định giùm người bệnh.
• Thà tăng cường thuốc giảm đau còn hơn làm sát sanh gián tiếp.

📌 7. Thiền quả và nhập định

• Vị chứng Thánh có thể nhập thiền Quả bằng cách quay lại đề mục đã dùng lúc chứng đạo, không nhất thiết phải có thiền định.

📌 8. Tự đắc & Chánh niệm

• Người thường xuyên sống chánh niệm và quán vô thường thì không có lý do để tự đắc.

📌 9. Hành giả mới tu

• Tu để biết mình là ai, không cần câu hỏi cao siêu nếu chưa học căn bản.

📌 10. Ngũ uẩn & Tâm lý học Phật giáo

• Thọ & Tưởng là thành tố tâm lý chung cho mọi loài. Hành uẩn mới thể hiện sự khác biệt giữa phàm và Thánh.

📌 11. Quỷ sứ, Diêm vương & địa ngục

• Quỷ sứ là loài ngạ quỷ/dạ xoa, thích hành hạ.
• Các hình phạt là do nghiệp tạo ra chứ không phải Diêm vương nghĩ ra.

📌 12. Quan sát tâm & Thiền sai lầm

• Người hỏi không nắm vững Tứ Niệm Xứ → cần học lại từ đầu.
• Không thể chỉ “giữ tâm không” mà gọi là tu được.

📌 13. Giảm nhút nhát & đề mục thiền

• Nhút nhát là do thiếu thấy rõ sanh tử – không có đề mục thiền chung cho tất cả.

📌 14. Tuệ quán & môi trường tu tập

• Ở nơi làm mình tu kém đi thì nên rời đi ngay, kể cả không kịp xin phép.

📌 15. Nữ tu và chứng đắc

• Phụ nữ không thể làm Chánh Đẳng Giác, Chuyển Luân Vương, Đại Phạm Thiên...
• Nhưng vẫn có thể đắc thiền và sinh vào cõi Phạm thiên bậc thấp.

📌 16. Thánh Sơ quả và tái sinh

• Có 3 loại Sơ quả (Dự Lưu) với số lần tái sinh khác nhau: 7, 1 hoặc 2–6 kiếp nữa sẽ chứng La Hán.

📌 17. Định nghĩa “chúng sanh”

• “Chúng sanh” là người dính mắc, không dính cái này thì dính cái kia – chưa giải thoát.

📌 18. Mong muốn tái sinh cõi Tusita

• Muốn về Tusita không dễ, cần đầy đủ tín, giới, văn, tàm, úy… giống như có visa & tài chính mới qua Thụy Sỹ.

📌 19. Đánh giá người khác

• Kinh Migasālā: Không nên lấy nhận thức hạn hẹp để đo người.
• Tuy nhiên, vẫn cần phân biệt thiện – ác trong cuộc sống, chọn bạn mà chơi.

📌 20. Tăng Bảo là ai?

• Chỉ bậc Thánh trong Tăng mới thật là Tăng Bảo.
• Phàm tăng có thể giữ giới nhưng không đảm bảo không đọa.

📌 21. Không có linh hồn trường tồn

• Không có một linh hồn bất biến, mà chỉ là dòng tâm sát-na liên tục sanh diệt nối nhau. 

---

Xem thêm:
Sách đọc nhiều
Bài đọc nhiều

Vấn Đáp Phật Giáo với Sư Giác Nguyên Pháp đàm Buổi 1 04-09-2022

Vấn Đáp Phật Giáo với Sư Giác Nguyên Pháp đàm Buổi 1 04-09-2022

Vấn Đáp với Sư Giác Nguyên

Mỗi Chủ Nhật hàng tuần, sau thời pháp Nhật Tụng Kālāma, Sư Giác Nguyên (Toại Khanh) sẽ dành 45 phút để giải đáp các nghi vấn giáo lý Phật giáo cho phật tử khắp nơi.

Buổi pháp đàm sẽ được phát trực tuyến trên trang Kalama Journal

facebook.com/kalama.home [ facebook ] và youtube.com/c/giaolykalama [ youtube ].

Xin thay mặt đại chúng phật tử thành kính tri ân Sư Giác Nguyên.

Để giúp ban tổ chức điều hành buổi giảng, xin quý phật tử vui lòng chỉ dùng phương tiện gửi câu hỏi trên trang mạng tại đây. Những câu hỏi có lợi ích cho đại chúng sẽ được ban tổ chức nêu lên trong buổi pháp đàm.

Tóm tắt Pháp đàm Buổi 1 04-09-2022

1. Chư Phật nhập Niết Bàn như thế nào?

• Phật nhập thiền sâu dần (đến Tứ thiền), lúc đó mọi sinh hoạt sinh học lắng dịu hoàn toàn → không còn hơi thở → tâm mệnh chung xuất hiện → viên tịch nhẹ nhàng.
• Phật nhập thiền xuất, nhập các tầng thiền 2.400.000 lần trước khi viên tịch ở ranh giới giữa thiền Sắc và thiền Vô Sắc.

2. Hành thiền: Học trước hay hành trước?

• Tùy căn cơ: Có người học trước, có người hành trước, có người học-hành song song.
• Theo tuổi đời:
• Thanh niên: 3 phần học – 1 phần hành.
• Trung niên: 2 học – 2 hành.
• Lão niên: 1 học – 3 hành.
• Cận tử: 100% hành.

3. Khi nào biết đủ Bát Chánh Đạo để giác ngộ?

• Không thể "biết đủ". Chỉ cần tu đúng Giới – Định – Tuệ, sống chánh niệm, duyên đầy đủ thì quả chứng sẽ đến.

4. Có cần thiết giảng sư phải có pháp hành?

• Quan trọng là tri kiến giảng ra có thể kiểm chứng bằng kinh điển.
• Không nên đánh giá qua lời đồn, hình thức trang nghiêm hay “giới tướng” bên ngoài.

5. Thực hành Tứ Niệm Xứ nên bắt đầu từ đâu?

• Không cần theo thứ tự Thân → Thọ → Tâm → Pháp.
• Quan sát đề mục nào đang nổi bật tại thời điểm hiện tại.
• Tứ Niệm Xứ không có "một đường thẳng", tùy căn cơ mà khởi tu từ chỗ mạnh nhất của mình.

6. Chứng Thánh là biết liền?

• Đúng. Người chứng Thánh (như Tu Đà Hườn) biết rõ họ đã vượt qua thân kiến, hoài nghi, giới cấm thủ.
• Cần phân biệt với “Tăng thượng mạn” – ảo tưởng mình đã đắc đạo.

7. Thời nay còn Thánh nhân không?

• Còn. Nơi nào có người tu đúng Bát Chánh Đạo, nơi đó có Thánh nhân.
• Thánh thật không khoe mình là Thánh, sống âm thầm, khiêm tốn.

8. Người giới tính thứ ba có được xuất gia?

• Nếu đồng tính bẩm sinh → không được.
• Nếu chỉ ảnh hưởng do môi trường nhưng chưa rõ ràng → còn xem xét.
• Khuyến nghị đọc Tạng Luật và “Buddhist Monastic Code” của ngài Thanissaro để hiểu rõ hơn.

9. Về đại vọng ngữ (nói dối về chứng đạo):

• Tỳ kheo phạm giới trọng nếu mạo nhận chứng đạo.
• Cư sĩ không phạm giới nặng, nhưng nghiệp rất lớn nếu cố tình lừa dối.

10. Về tụng Pali không hiểu nghĩa:

• Nếu không hiểu gì: phước ít, chỉ có tinh tấn.
• Nếu hiểu đại khái ý nghĩa bài kinh: vẫn tốt.

11. Về xuất gia hay ở cư sĩ:

• Tùy duyên và điều kiện cá nhân.
• Cư sĩ tốt còn hơn xuất gia tệ.

12. Có nên chú ý giới tính người khác khi tu thiền?

• Không. Quan trọng là giữ tâm mình, chánh niệm với chính mình.
• Nếu thấy phản cảm → báo cho người có trách nhiệm.

13. Niệm ân Phật thay vì hơi thở có được không?

• Câu hỏi chưa đúng trọng tâm. Cần hiểu rõ mục đích và bản chất của từng phương pháp tu mới quyết định được.

14. Về Kim Cương Thừa (Vajrayana):

• Là nhánh tu phát triển từ Đại Thừa, chủ trương con đường rốt ráo, dùng phương tiện đặc biệt, như thiền thần chú, quán tưởng, tu khổ hạnh cao độ...
• Cần hiểu rõ mục tiêu và cấu trúc giáo lý để đánh giá.  

---

Xem thêm:
Sách đọc nhiều
Bài đọc nhiều