Hoàn Tục Có Phải Là Tội Lỗi Quan Điểm Gốc Trong Phật Giáo Nguyên Thủy

CHÚNG TA CHỈ LÀ NHỮNG ĐỨA TRẺ THIẾU THỐN KHÔNG CÓ KHẢ NĂNG SỐNG MỘT MÌNH

Trong kinh tạng Pāli, “hoàn tục” (pabbajjā-vuṭṭhāna) -  tức rời bỏ đời sống xuất gia -  không phải là một tội, mà là một trường hợp hợp pháp được quy định rõ trong Luật tạng (Vinaya Piṭaka), đặc biệt ở Mahāvagga và Cullavagga.

Từ nhiều ghi chép trong Luật, có thể chia các trường hợp hoàn tục thành những nhóm chính sau.

 

I. Những trường hợp được phép hoàn tục

1. Tự nguyện rời tăng (atticchaka)

Một tỳ-kheo có thể chủ động nói rõ ý muốn của mình: “Ahaṃ gihī bhavissāmi” -  “Tôi sẽ trở lại làm người tại gia.”

Khi lời ấy được nói ra, giới thân chấm dứt, không phạm lỗi, và người đó được xem là cư sĩ. (Vinaya, Cullavagga VII.1.4)

2. Phạm Pārājika (tứ trọng giới)

Bốn tội diệt giới là: hành dâm, trộm cắp, giết người, và nói dối chứng đắc. Người phạm một trong bốn tội này tự động mất giới thể, vĩnh viễn không được thọ giới lại. (Vinaya, Pārājika 1- 4)

3. Phạm Saṅghādisesa nhưng không sám hối

Nếu tỳ-kheo vi phạm một trong 13 điều Saṅghādisesa mà không chịu sám hối theo đúng quy trình, Tăng đoàn có thể buộc vị ấy hoàn tục. (Cullavagga II.6)

4. Mất điều kiện giới (āsaya-vipatti)

Những người mất năng lực tâm lý (điên loạn), từ bỏ niềm tin Tam bảo, hoặc hành nghề trái với đời sống phạm hạnh, đều được xem là không còn đủ tư cách Tăng. (Cullavagga V.20- 22)

5. Sa-di phạm giới trọng

Nếu sa-di (sāmaṇera) phạm một trong bốn trọng tội, phải xả y và không được thọ giới cụ túc nữa. (Mahāvagga I.75; Cullavagga VII.4)

6. Thầy truyền giới không hợp pháp

Nếu phát hiện thầy truyền giới đã phạm Pārājika trước khi truyền giới, lễ thọ giới bị xem như vô hiệu. Đệ tử coi như chưa từng xuất gia, phải trở lại đời sống tại gia. (Cullavagga I.32- 33)

7. Bị Tăng đoàn trục xuất (ukkhepaniya-kamma)

Người cố chấp, gây chia rẽ, hoặc không tuân phục, có thể bị Tăng đoàn xử trục xuất. Từ đó, người ấy không còn được xem là thành viên của Tăng. (Cullavagga I.13; X.5)

 

II. Tái xuất gia (puna-pabbajjā)

Người hoàn tục vẫn có thể trở lại tu, nếu chưa phạm tội Pārājika.

Trong Cullavagga VII.1 và Mahāvagga I.57, Đức Phật cho phép người từng rời Tăng được thọ giới lại từ đầu. Có những trường hợp hoàn tục rồi trở lại, như nhóm tỳ-kheo ở Kosambi.

 

III. Trường hợp cụ thể trong kinh

-  Channa (SN 22.90): Sau khi Phật nhập Niết-bàn, ông hoàn tục rồi giác ngộ.

-  Sunakkhatta (DN 16; AN 6.60): Bỏ Phật vì không thấy “phép lạ”.

-  Devadatta (Cullavagga VII.3): Bị khai trừ vì chia rẽ Tăng, tuy không tuyên bố hoàn tục.

 

IV. Đức Phật và Tăng đoàn nhìn việc hoàn tục như thế nào

Đức Phật không xem hoàn tục là tội hay thất bại. Người nào tự nguyện rời Tăng, nói rõ ý, không phạm giới thì giới thể tự xả. Phật dạy: “Người đến với Như Lai là tự nguyện, đi cũng tự nguyện.” (AN 8.86)

Khi Sunakkhatta rời Phật, Ngài chỉ nhận xét: “Người ấy không thể an trú trong chánh pháp này,” chứ không phán xét. (DN 16)

Đức Phật cũng khen những cư sĩ hành đạo đúng pháp như Anāthapiṇḍika, Hatthaka, hay Visākhā (AN 6.119; AN 8.54). Vì thế, hoàn tục không bị xem là thoái lui, mà là thay đổi cách tu phù hợp căn cơ.

Về phía Tăng đoàn, các bản luật chỉ ghi nhận sự việc, không kết án. Ai xin hoàn tục, Tăng chỉ xác nhận: “Giới thân chấm dứt.” Nếu người ấy sau này muốn tu lại, chỉ cần thọ giới mới.

Trường hợp mâu thuẫn ở Kosambi (Cullavagga X.5), Đức Phật nhắc: “Không phải vì ra đi mà thanh tịnh, không phải vì ở lại mà ô nhiễm” -  tâm mới là điều quyết định. 

Nguồn: Tổng hợp để tự học. Không có giá trị tham khảo.

ghi chú: 171

#Tư #Bi #Tuệ

---

Xem thêm:
Sách đọc nhiều
Bài đọc nhiều