Tuyển Tập Truyện Ngắn Nguyễn Khải

Phanblogs Tự Bạch Cũng như nhiều người viết khác, tôi vào nghề văn bằng một truyện ngắn được đăng trên tạp chí Lúa Mới của Chi hội Văn nghệ khu Ba, khoảng cuối năm 1950. Năm sau lại viết một truyện vừa, năm 1955 lại viết một truyện
vừa nữa. Cả truyện ngắn lẫn truyện vừa viết trong khoảng thời gian này đều thất bại, không le lói một chút tài năng viết lách nào, như một người không có duyên với văn chương. Không ngờ cuối năm 1956 lại viết được truyện ngắn nằm vạ, năm sau viết được tiểu thuyết xung đột, được bạn bè trong nghề bắt đầu chú ý. Nên tôi coi truyện ngắn nằm vạ là truyện chính thức
trình làng, truyện vào nghề của mình. Từ bấy đến nay, trong bốn mươi ba năm, tôi viết được khoảng bảy chục truyện ngắn, nay tuyển lại được non nữa, in làm một tập để bạn đọc tiện theo dõi hành trình sáng tạo của một tác giả.

Tuyển Tập Truyện Ngắn Nguyễn Khải.txt
Tuyển Tập Truyện Ngắn Nguyễn Khải.doc
Tuyển Tập Truyện Ngắn Nguyễn Khải.pdf

Trong ba mươi năm làm biên tập tạp chí Văn nghệ Quân đội, tôi được

dành hầu hết thời gian cho việc đi và viết, là người viết chuyên nghiệp,

không phải làm bất cứ việc nào khác của cơ quan. Nếu phải làm cũng là do

bị ép buộc, làm đâu hỏng đấy nên không được anh em tín nhiệm, rút lại vẫn

chỉ có một việc làm thông thạo là đi và viết cho tới tận bây giờ. Có những

năm tôi vừa viết truyện ngắn cho tạp chí vừa viết tiểu thuyết, lại có những

năm chỉ viết tiểu thuyết không viết truyện ngắn và có cả chục năm chỉ viết

có truyện ngắn không hề đụng bút đến truyện dài. Đó là tùy sự cảm hứng

của từng thời kỳ, tôi không bao giờ tự ép nếu không thấy thích, không thấy

cần.

Nhưng tiểu thuyết và truyện vừa, truyện ngắn của tôi không bao giờ bắt

đầu từ sự tưởng tượng hoàn toàn, từ sự mộng mơ hoàn toàn. Tôi chỉ có thể

đặt bút viết nếu tôi được chạm vào người, vào việc và những cảnh ngộ có

thật trong cuộc sống. Tất nhiên không phải nhìn vào đâu, gặp bất cứ ai,

nghe bất cứ chuyện gì đều có thể viết thành truyện được cả. Mà chỉ những

người, những việc, những cảnh ngộ có dính líu ít nhiều tới tiểu sử của tôi,

những kỷ niệm xa gần của tôi hoặc một nguyện vọng, một mơ tưởng đã

khao khát từ năm còn trai trẻ. Mỗi lần đi tôi đều ghi chép rất tỉ mỉ như một

nhà báo vì tôi có trí nhớ kém. Nhưng đó chỉ là sự bắt đầu, sự gợi ý, cái

nháng lửa đầu tiên, còn khi ngòi bút đã lia trên trang giấy thì mọi nhân vật

đều là những hóa thân của tôi cả. Tôi chỉ mượn có cái vỏ, cái xác của

người này người kia còn cái hồn phải là của chính mình. ở cô Đào (Mùa

Lạc), cái Tấm (Đứa con nuôi), Hòa (Bố con) đều có một phần tôi trong đó.

Trong truyện ngắn Hai ông già ở đồng tháp mười, phần nào ao ước của tôi

là ông già trưởng trạm máy kéo, phần đã có những năm tháng trải qua là

ông già thư ký gặp nhiều bất hạnh. Cặp vợ chồng ở chân động từ thức thì

tôi chính là anh thương binh mù dẫu rằng chưa bao giờ tôi phải sống trong

cảnh ngộ đó. Nhưng cái tính khẳng khái của một người có quá nhiều lòng

tự trọng nên phải nhận phần thua thiệt thì chính tôi đã có lúc được nếm trải.

Trong Lãng tử, hình ảnh một anh chàng lãng du, thích sống một cuộc đời

phiêu lưu, tự do, nhàn tản cũng là tôi nốt, nhưng là cái tôi của ao ước, của

mơ mộng bởi cuộc sống hàng ngày của mình quá buồn, quá nhạt. Còn trong

ông cháu, có lúc tôi là ông già, có lúc tôi là đứa trẻ, mỗi dòng đều có tâm

sự của chính mình.

Nếu một truyện ngắn hoặc một cuốn tiểu thuyết chỉ có chuyện của mình

thì mạng sống của nó không thể dài hơn một bài báo. Nó chỉ có thể cho

người đọc một số thông tin nào đó, là cái báo chí có thể cung cấp đầy đủ

hơn, người đọc biết xong là quên liền chứ không thể tạo được một ám ảnh

lâu dài. Mọi truyện ngắn và tiểu thuyết của tôi, nói cho cùng đều là tôi cả

hoặc có thể là tôi, nên có những truyện được viết cách đây đã trên dưới

bốn chục năm, nay đọc lại vẫn đem lại cho tôi những cảm nghĩ của bây

giờ, những xúc động của bây giờ.

Những truyện ngắn in trong tập này xếp theo thứ tự thời gian sáng tác.

Những sáng tác lúc trẻ thì tươi hơn nhưng những sáng tác lúc về nhà lại

chứa đựng nhiều chiêm nghiệm, nó là một đời người thấm vào từng con

chữ.

Người viết có thể viết hay lúc trẻ mà cũng có thể viết hay cả lúc già,

miễn là thời nào ra thời ấy, khi trẻ thì văn chớ nên quá già, lúc già đừng

nên viết câu văn quá trẻ, phải luôn luôn là chính mình, lúc thơ ngây lúc

từng trải, lúc vui lúc buồn, bao giờ cũng tự nhiên, thành thực.

Một tác giả khi tuyển lại những tác phẩm của một đời viết thường nghĩ

một cách chủ quan, một cách thơ ngây là những truyện đã chọn đều hay cả,

đều xứng đáng giới thiệu với bạn đọc cả. Cho dù người ấy đã rất tỉnh táo

cũng khó mà nhận ra những cái dở của văn mình. Thì các cụ đã nói: "văn

mình..." Cái thói xấu ấy cũng rất "người", rất mong bạn đọc rộng lượng.

Tháng 12 năm 1998

NGUYỄN KHẢI