Phanblogs Tù ở quận thì không phân loại an ninh hay chính trị, mà chỉ phòng phạt vi cảnh hành chính hay phòng hình sự mà thôi. Phòng hành chính vi cảnh thì nhẹ nhàng, vào đó vài hôm là về, cá biệt có trường hợp thấy nặng hơn thì quá 3 ngày lại bị chuyển sang phòng hình sự.
Phòng hành chính vi cảnh thường ít tù , cho nên rộng rãi và sạch sẽ. Phòng giam nữ thì vi cảnh hay hình sự giam chung luôn cho đỡ tốn diện tích vì tỉ lệ phụ nữ vào đó không nhiều. Cao điểm chỉ đến 5 người là nhiều.
Tù ở phường bị di lên quận là ngày về hơi mịt mùng rồi, bước chân vào quận đã thấy sặc bầu không khí của tù. Phòng tù cửa sổ có chấn song sắt phi 20, cửa sắt thép lá nặng chịch dày cộp. Những năm 90 đổ về trước trong phòng tù quận không có nhà vệ sinh. Người ta phát cho một cái can nhựa 20 lít, khoét thủng rộng chỗ miệng can, phạm nhân đi đại tiện, tiểu tiện xong đậy cái giẻ lau lại. Phòng 18 mét vuông giam hơn 20 thằng, thằng mới vào nằm sát cái can đó chuyện thường, đang nằm có thằng nào nó có như cầu lại phải đứng dậy để nó có chỗ đi. Cứ khoảng 9-10 giờ trưa thì cán bộ mở cửa phòng cho tù đi tắm và đổ can vệ sinh, nháo nhào khoảng 5 hay 7 phút lùa vào, vì không có gầu múc kịp tranh nhau có thằng phải ké người vào thằng đang dội để được ướt người giải nhiệt. Trời mùa hè , phòng chật nằm, ngồi san sát nhau,hơi người, hơi nóng và hơi cứt đái trộn lẫn ngập ngụa đặc sệt, chỉ mong có thằng nào đi cung cái cửa sắt mở toang ra đôi chút không khí bên ngoài sân lùa vào là tranh nhau hít như cá ngộp nước.
Bây giờ sửa lại nhưng chỉ thêm được nhà vệ sinh bên trong, còn đâu lại tối tăm hơn vì khoảng không làm sân đã bị tận dụng làm tầng nữa cho cán bộ làm việc. Phòng tù tối tăm , ẩm ướt không thấy ánh sáng mặt trời. Cán bộ trông tù ở quận không phải là cán bộ trại giam cục V26 đào tạo, mà cán bộ công an quận bị kỷ luật hay kém năng lực hoặc không mầu mè gì mới phải đi trông tù, cho nên cũng lắm loại '' cao ba nhá'', tính khí thất thường. Gặp hôm buồn bực chuyện gì cho nghỉ tắm, chỉ đi đổ can vệ sinh.
Bắt đầu ở quận là có chuyện đầu gấu, cướp đồ tiếp tế. Lúc nhận quà quản giáo gọi thằng nào có quà ra đứng cửa sổ tuồn vào cho nhận, bọn đầu gấu xúm quanh trước mặt quản giáo ra vẻ giúp đỡ chuyển quà vào cho nhanh, nhưng cái gì ngon lành chúng chuyển về vị trí của chúng luôn. Biết điều thì nhận lại những gì chúng bớt cho, nếu không đêm sẽ bị lấy mất hết hoặc bị đánh hội đồng giữa đêm, quản giáo có vào thì cũng không biết ai, mà biết ai thì quản giáo có khi chỉ nhắc nhở, dọa vài câu rồi bỏ đi. Tù ở quận đi cung hay bị cán bộ điều tra đánh nhất, vì cán bộ trông tù và cán bộ điều tra cùng quân số ở quận biết nhau. Không như ở trại giam thành phố bộ phận cán bộ trông tù riêng biệt, tù ở thành phố đi cung mà bị đánh về kêu cán bộ trông tù, lập tức cán bộ sẽ đưa đi bệnh xá khám, làm biên bản, lỡ tù có chết hay làm sao thì còn trách được trách nhiệm. Chứ ở quận thì kiểu cán bộ bỗ bã thân quen nhau, nên nhiều tù đi cung bị đấm móc ngược vào bụng, mạng mỡ, mỏ ác là chuyện thường. Nhất là những thằng tù lần đầu mà lại ngoan cố là hay bị cán bộ cho ăn đòn nhất, vừa đánh vừa đe dọa tao cho mày vào khung này, khoản kia, điều nọ mày tù rũ xác. Cái khoản đe dọa tinh thần này còn khiếp hơn là đánh đòn, nhất là ngón bắt nọn, trộ như thằng kia nó khai mày thế này, hay tao biết chỗ nọ. Rồi lại xuống giọng hứa hẹn nếu mày nhận hay khai thì sẽ về thôi, tội mày lần đầu, việc này cũng chả có gì chỉ cảnh cáo, án treo. Đang như thế lại có cán bộ khác mặt mũi ngầu tợn, hung dữ đi vào túm tóc như muốn đánh chết luôn, cán bộ kia giả vờ can ngăn nhưng cũng để cho phạm bị ăn một hai đòn thật mạnh để phạm nghĩ may có ông này can không ông kia đánh chết. Còn thủ đoạn hơn là khi cán bộ điều tra đưa phạm về buồng, còn đứng cửa chửi vào câu, như thể báo cho bọn đầu gấu bên trong biết là thằng này đang bị cán bộ ghét,chúng mày cứ việc chăm sóc nó cho tao.
Cái giống dân đã hèn, bọn tội phạm lại còn hèn hơn. Chỉ chăm chăm dựa hơi cán bộ, kể cả thằng tù gấu cũng phải mượn hơi cán bộ như thế. Ở xã hội như chuyện anh Cù Huy Hà Vũ, anh ý làm những gì thanh thiên bạch nhật, đơn kiện, khiếu nại, phỏng vấn bao lâu nay, chả đứa nào nói anh ý phản động. Nhưng khi anh vừa bị bắt là một lũ lao nhao, nhất là bọn báo chí, thế mới biết là người ta ưa nịnh theo cường quyền không phải vì yêu cường quyền mà chẳng qua vì tâm lý nhỏ nhen muốn đạp người khác, hành hạ người khác để chứng tỏ mình sung sướng hơn. Như trong tù cũng vậy, thằng tù khổ rồi nhưng cách tìm hạnh phúc của nó là thấy thằng khác khổ hơn mình. Mình bị đánh ít thì mong thấy thằng khác bị đánh nhiều hơn, mình đói ít mong thằng khác đói nhiều hơn. Tính cách này các nhà xã hội học thường né tránh, nhưng ở xã hội đầy rẫy, còn nếu như các nhà xã hội học vào tù một ngày sẽ thấy tính cách đó được rõ ràng, cụ thể đến mức họ sẽ không né tránh nổi. Tính cách này sẽ được viết thẳng thắn trong bài viết khác, còn giờ quay lại chuyện tù ở quận tiếp.
Tiếp tục chuyện cán bộ điều tra, có lần có hai cán bộ điều tra quận nói chuyện với nhau.
- Năm rồi tôi làm hai vụ, án đều 6 năm hết, vừa đủ chỉ tiêu, giờ nhàn rồi.
Các bạn nghĩ gì khi nghe câu chuyện mà tôi không hề thêm bớt một chữ nào, có lẽ thêm hay bớt chỉ là dấu phẩy tôi đặt không đúng lắm. Từ câu chuyện này có thể rút ra một điều là các cán bộ điều tra luôn đặt trong tâm làm sao khai thác thật nhiều, đưa nhiều đối tượng vào tù, án thật nặng, dễ hiểu vì nghề nghiệp của họ đòi hỏi là vậy. Cho nên chuyện khai đi chú cho mày về, tội mày nhẹ hay án mày chỉ án treo là chuyện rừng mơ của Tào An Man ( nhớ là Man chứ không phải Tháo ) trong Tam Quốc Chí, chứ ở đời này, nhất là cán bộ điều tra thì nên cân nhắc khi trả lời.
Cơm ở quận cũng khá sạch sẽ, có thịt kho, canh rau, cơm trắng, mỗi tội không nhiều lắm. Mà buồng chật chội, vệ sinh là cái can, ăn nhiều làm gì lại khổ. Hàng tuần có thằng bên viện kiểm sát qua xem hồ sơ, mỗi lần như thế là phạm nhân rất hồi hộp, tên viện đó cầm tập hồ sơ đứng cửa sổ đọc tên từng phạm, đến thằng nào thằng đó dạ một tiếng thò ra cho nó nhìn mặt. Chuyện hồ sơ thế nào chắc phải có mấy cơ quan nghiên cứu kỹ rồi, nhưng cái kiểu thằng viện kiểm sát quận nó làm như là chuyện tha hay giữ quyền của nó, hay kiểu như quan lớn ngày xưa, có quyền sinh sát trong tay. Nó đọc thằng A , thằng A nó đầu ra thưa, nó nhìn mặt rồi phán
- Mày lại lần nữa rồi, cho mày đi tù nhé. Chuẩn bị đi.
Đến thằng khác nó nhìn mặt mũi rồi nói
- Tao cho mày ở lại đây xem mày muốn về hay đi tiếp.
Trông lúc đó thằng viện oai, những thằng tù đầu nhìn nó không chớp mắt, cứ như lời nó ban ra là định đoạt sinh mệnh người ta theo ý thích của nó. Thực ra nó cũng chỉ là thằng nhân viên quèn của viện kiểm sát quận sai sang đưa hồ sơ quyết định xử lý cho nơi giam giữ. Nó nhân thể diễn trò, cầm tập hồ sơ đập đập, nhìn mặt phạm như ra vẻ cân nhắc cho về hay đi tiếp. Có thằng phạm nhân tù nhiều nó biết , từ trong buồng nó chửi vọng ra.
- Đm để thì là hòn đất, nặn thành ông tượng, oai đéo gì.
Thằng viện nghe thấy , hùng hổ xông sát vào cửa sổ buồng quát
- thằng nào nói gì , thích chết à
Bên trong mấy thằng phạm chửi.
- Nói cái đm mày.
Thằng viện tức đi đến chỗ buồng quản giáo, ra vẻ như sắp làm gì. Bọn phạm bên trong nói
- Đm làm trò, đố nó dám mở khóa vào đây.
Đúng như thế thật, quản giáo cũng chả hơi đâu mở khóa cửa phòng tù vì cái lý do đâu đâu, thằng viện chỉ gọi quản giáo ra đứng cạnh để nó đọc hồ sơ tiếp.
Thằng viện đọc hồ sơ phân loại xong, hôm sau sẽ có xe từ trại giam thành phố xuống đưa một số tù ở quận đi tiếp, một số về, một số ở lại thêm thời gian xem xét. Những thằng đi lên xe ô tô lúc này đã xác định con đường phía trước sẽ còn dài, tranh thủ viết thư về nhà, vì lên trên càng cao càng khó thư từ hơn. Đêm trước khi sắp đi, thằng nào cũng hiền lành hẳn đi, vì chúng phải ngẫm nghĩ quãng đời tiếp theo trong trại giam, ở quận này là đại ca, nhưng biết đâu lên trên trại giam thành phố, vào buồng không có anh em, bè bạn thì lại thành '' con rận'' để thằng khác hành hạ.
Sáng hôm sau những thằng phải chuyển đi được đi trước, quần áo, khăn gói lếch thếch hai thằng chung một còng số 8 lên xe. Có thằng ai oán.
- Đm tưởng nhà lo thế nào, ai ngờ lên thành phố
Thằng bên cạnh an ủi.
- Thì lên thành phố lo trên đấy có sao.
Thằng đi sau đế vào..
- Quận còn đéo lo được, lại nói chuyện chạy ở thành phố.
Bọn chuyển đi thành phố xong, đến bọn được tha về, con số này thường không nhiều, chiếm tỉ lệ khoảng 1/10. Những thằng về chạy tíu tít các cửa buồng để nhận thư gửi hộ cho thằng khác về nhà. Ra cửa vẫy tay
- về nhé về nhé anh em ở lại cố gắng.
Có thằng ở lại gọi theo
- Về mai lại vào nhé, anh em nhớ lắm.
- Thôi đéo vào đâu, sợ lắm rồi
Nói thế, nhưng khối thằng giam mấy ngày ở quận vừa về lại vào ngay, nhất mấy thằng đua xe cả đánh bạc thì thường xuyên.
Tù ở phường bị di lên quận là ngày về hơi mịt mùng rồi, bước chân vào quận đã thấy sặc bầu không khí của tù. Phòng tù cửa sổ có chấn song sắt phi 20, cửa sắt thép lá nặng chịch dày cộp. Những năm 90 đổ về trước trong phòng tù quận không có nhà vệ sinh. Người ta phát cho một cái can nhựa 20 lít, khoét thủng rộng chỗ miệng can, phạm nhân đi đại tiện, tiểu tiện xong đậy cái giẻ lau lại. Phòng 18 mét vuông giam hơn 20 thằng, thằng mới vào nằm sát cái can đó chuyện thường, đang nằm có thằng nào nó có như cầu lại phải đứng dậy để nó có chỗ đi. Cứ khoảng 9-10 giờ trưa thì cán bộ mở cửa phòng cho tù đi tắm và đổ can vệ sinh, nháo nhào khoảng 5 hay 7 phút lùa vào, vì không có gầu múc kịp tranh nhau có thằng phải ké người vào thằng đang dội để được ướt người giải nhiệt. Trời mùa hè , phòng chật nằm, ngồi san sát nhau,hơi người, hơi nóng và hơi cứt đái trộn lẫn ngập ngụa đặc sệt, chỉ mong có thằng nào đi cung cái cửa sắt mở toang ra đôi chút không khí bên ngoài sân lùa vào là tranh nhau hít như cá ngộp nước.
Bây giờ sửa lại nhưng chỉ thêm được nhà vệ sinh bên trong, còn đâu lại tối tăm hơn vì khoảng không làm sân đã bị tận dụng làm tầng nữa cho cán bộ làm việc. Phòng tù tối tăm , ẩm ướt không thấy ánh sáng mặt trời. Cán bộ trông tù ở quận không phải là cán bộ trại giam cục V26 đào tạo, mà cán bộ công an quận bị kỷ luật hay kém năng lực hoặc không mầu mè gì mới phải đi trông tù, cho nên cũng lắm loại '' cao ba nhá'', tính khí thất thường. Gặp hôm buồn bực chuyện gì cho nghỉ tắm, chỉ đi đổ can vệ sinh.
Bắt đầu ở quận là có chuyện đầu gấu, cướp đồ tiếp tế. Lúc nhận quà quản giáo gọi thằng nào có quà ra đứng cửa sổ tuồn vào cho nhận, bọn đầu gấu xúm quanh trước mặt quản giáo ra vẻ giúp đỡ chuyển quà vào cho nhanh, nhưng cái gì ngon lành chúng chuyển về vị trí của chúng luôn. Biết điều thì nhận lại những gì chúng bớt cho, nếu không đêm sẽ bị lấy mất hết hoặc bị đánh hội đồng giữa đêm, quản giáo có vào thì cũng không biết ai, mà biết ai thì quản giáo có khi chỉ nhắc nhở, dọa vài câu rồi bỏ đi. Tù ở quận đi cung hay bị cán bộ điều tra đánh nhất, vì cán bộ trông tù và cán bộ điều tra cùng quân số ở quận biết nhau. Không như ở trại giam thành phố bộ phận cán bộ trông tù riêng biệt, tù ở thành phố đi cung mà bị đánh về kêu cán bộ trông tù, lập tức cán bộ sẽ đưa đi bệnh xá khám, làm biên bản, lỡ tù có chết hay làm sao thì còn trách được trách nhiệm. Chứ ở quận thì kiểu cán bộ bỗ bã thân quen nhau, nên nhiều tù đi cung bị đấm móc ngược vào bụng, mạng mỡ, mỏ ác là chuyện thường. Nhất là những thằng tù lần đầu mà lại ngoan cố là hay bị cán bộ cho ăn đòn nhất, vừa đánh vừa đe dọa tao cho mày vào khung này, khoản kia, điều nọ mày tù rũ xác. Cái khoản đe dọa tinh thần này còn khiếp hơn là đánh đòn, nhất là ngón bắt nọn, trộ như thằng kia nó khai mày thế này, hay tao biết chỗ nọ. Rồi lại xuống giọng hứa hẹn nếu mày nhận hay khai thì sẽ về thôi, tội mày lần đầu, việc này cũng chả có gì chỉ cảnh cáo, án treo. Đang như thế lại có cán bộ khác mặt mũi ngầu tợn, hung dữ đi vào túm tóc như muốn đánh chết luôn, cán bộ kia giả vờ can ngăn nhưng cũng để cho phạm bị ăn một hai đòn thật mạnh để phạm nghĩ may có ông này can không ông kia đánh chết. Còn thủ đoạn hơn là khi cán bộ điều tra đưa phạm về buồng, còn đứng cửa chửi vào câu, như thể báo cho bọn đầu gấu bên trong biết là thằng này đang bị cán bộ ghét,chúng mày cứ việc chăm sóc nó cho tao.
Cái giống dân đã hèn, bọn tội phạm lại còn hèn hơn. Chỉ chăm chăm dựa hơi cán bộ, kể cả thằng tù gấu cũng phải mượn hơi cán bộ như thế. Ở xã hội như chuyện anh Cù Huy Hà Vũ, anh ý làm những gì thanh thiên bạch nhật, đơn kiện, khiếu nại, phỏng vấn bao lâu nay, chả đứa nào nói anh ý phản động. Nhưng khi anh vừa bị bắt là một lũ lao nhao, nhất là bọn báo chí, thế mới biết là người ta ưa nịnh theo cường quyền không phải vì yêu cường quyền mà chẳng qua vì tâm lý nhỏ nhen muốn đạp người khác, hành hạ người khác để chứng tỏ mình sung sướng hơn. Như trong tù cũng vậy, thằng tù khổ rồi nhưng cách tìm hạnh phúc của nó là thấy thằng khác khổ hơn mình. Mình bị đánh ít thì mong thấy thằng khác bị đánh nhiều hơn, mình đói ít mong thằng khác đói nhiều hơn. Tính cách này các nhà xã hội học thường né tránh, nhưng ở xã hội đầy rẫy, còn nếu như các nhà xã hội học vào tù một ngày sẽ thấy tính cách đó được rõ ràng, cụ thể đến mức họ sẽ không né tránh nổi. Tính cách này sẽ được viết thẳng thắn trong bài viết khác, còn giờ quay lại chuyện tù ở quận tiếp.
Tiếp tục chuyện cán bộ điều tra, có lần có hai cán bộ điều tra quận nói chuyện với nhau.
- Năm rồi tôi làm hai vụ, án đều 6 năm hết, vừa đủ chỉ tiêu, giờ nhàn rồi.
Các bạn nghĩ gì khi nghe câu chuyện mà tôi không hề thêm bớt một chữ nào, có lẽ thêm hay bớt chỉ là dấu phẩy tôi đặt không đúng lắm. Từ câu chuyện này có thể rút ra một điều là các cán bộ điều tra luôn đặt trong tâm làm sao khai thác thật nhiều, đưa nhiều đối tượng vào tù, án thật nặng, dễ hiểu vì nghề nghiệp của họ đòi hỏi là vậy. Cho nên chuyện khai đi chú cho mày về, tội mày nhẹ hay án mày chỉ án treo là chuyện rừng mơ của Tào An Man ( nhớ là Man chứ không phải Tháo ) trong Tam Quốc Chí, chứ ở đời này, nhất là cán bộ điều tra thì nên cân nhắc khi trả lời.
Cơm ở quận cũng khá sạch sẽ, có thịt kho, canh rau, cơm trắng, mỗi tội không nhiều lắm. Mà buồng chật chội, vệ sinh là cái can, ăn nhiều làm gì lại khổ. Hàng tuần có thằng bên viện kiểm sát qua xem hồ sơ, mỗi lần như thế là phạm nhân rất hồi hộp, tên viện đó cầm tập hồ sơ đứng cửa sổ đọc tên từng phạm, đến thằng nào thằng đó dạ một tiếng thò ra cho nó nhìn mặt. Chuyện hồ sơ thế nào chắc phải có mấy cơ quan nghiên cứu kỹ rồi, nhưng cái kiểu thằng viện kiểm sát quận nó làm như là chuyện tha hay giữ quyền của nó, hay kiểu như quan lớn ngày xưa, có quyền sinh sát trong tay. Nó đọc thằng A , thằng A nó đầu ra thưa, nó nhìn mặt rồi phán
- Mày lại lần nữa rồi, cho mày đi tù nhé. Chuẩn bị đi.
Đến thằng khác nó nhìn mặt mũi rồi nói
- Tao cho mày ở lại đây xem mày muốn về hay đi tiếp.
Trông lúc đó thằng viện oai, những thằng tù đầu nhìn nó không chớp mắt, cứ như lời nó ban ra là định đoạt sinh mệnh người ta theo ý thích của nó. Thực ra nó cũng chỉ là thằng nhân viên quèn của viện kiểm sát quận sai sang đưa hồ sơ quyết định xử lý cho nơi giam giữ. Nó nhân thể diễn trò, cầm tập hồ sơ đập đập, nhìn mặt phạm như ra vẻ cân nhắc cho về hay đi tiếp. Có thằng phạm nhân tù nhiều nó biết , từ trong buồng nó chửi vọng ra.
- Đm để thì là hòn đất, nặn thành ông tượng, oai đéo gì.
Thằng viện nghe thấy , hùng hổ xông sát vào cửa sổ buồng quát
- thằng nào nói gì , thích chết à
Bên trong mấy thằng phạm chửi.
- Nói cái đm mày.
Thằng viện tức đi đến chỗ buồng quản giáo, ra vẻ như sắp làm gì. Bọn phạm bên trong nói
- Đm làm trò, đố nó dám mở khóa vào đây.
Đúng như thế thật, quản giáo cũng chả hơi đâu mở khóa cửa phòng tù vì cái lý do đâu đâu, thằng viện chỉ gọi quản giáo ra đứng cạnh để nó đọc hồ sơ tiếp.
Thằng viện đọc hồ sơ phân loại xong, hôm sau sẽ có xe từ trại giam thành phố xuống đưa một số tù ở quận đi tiếp, một số về, một số ở lại thêm thời gian xem xét. Những thằng đi lên xe ô tô lúc này đã xác định con đường phía trước sẽ còn dài, tranh thủ viết thư về nhà, vì lên trên càng cao càng khó thư từ hơn. Đêm trước khi sắp đi, thằng nào cũng hiền lành hẳn đi, vì chúng phải ngẫm nghĩ quãng đời tiếp theo trong trại giam, ở quận này là đại ca, nhưng biết đâu lên trên trại giam thành phố, vào buồng không có anh em, bè bạn thì lại thành '' con rận'' để thằng khác hành hạ.
Sáng hôm sau những thằng phải chuyển đi được đi trước, quần áo, khăn gói lếch thếch hai thằng chung một còng số 8 lên xe. Có thằng ai oán.
- Đm tưởng nhà lo thế nào, ai ngờ lên thành phố
Thằng bên cạnh an ủi.
- Thì lên thành phố lo trên đấy có sao.
Thằng đi sau đế vào..
- Quận còn đéo lo được, lại nói chuyện chạy ở thành phố.
Bọn chuyển đi thành phố xong, đến bọn được tha về, con số này thường không nhiều, chiếm tỉ lệ khoảng 1/10. Những thằng về chạy tíu tít các cửa buồng để nhận thư gửi hộ cho thằng khác về nhà. Ra cửa vẫy tay
- về nhé về nhé anh em ở lại cố gắng.
Có thằng ở lại gọi theo
- Về mai lại vào nhé, anh em nhớ lắm.
- Thôi đéo vào đâu, sợ lắm rồi
Nói thế, nhưng khối thằng giam mấy ngày ở quận vừa về lại vào ngay, nhất mấy thằng đua xe cả đánh bạc thì thường xuyên.