Phanblogs Bức tranh toàn cảnh mâu thuẫn tôn giáo từ Trung Đông, Mùa xuân Ả Rập hay Syria và IS... Đây là loạt 3 bài của page THƯ QUÁN mới đăng gần đây trên Facebook, được nhiều like và share. Với một người còn mơ hồ như mình thì thấy khá dễ đọc, dễ hình dung vì nội dung ko quá dài và trình bày phức tạp như những nguồn khác. Tất nhiên, có tin tưởng đến mấy cũng chỉ đến 90%, tôn giáo/chính trị mà, tham khảo cho biết tí là chính.
Ngày xưa xem serie phim phiêu lưu hành động kinh điển Indiana Jones (Harrison Ford đóng) có phần Cuộc thập tự chinh cuối cùng, nhưng ko để ý Cuộc thập tự chinh đấy cụ thể là j. Hay nghe nói nhiều về "chàng David đánh bại người khổng lồ Goliath", nhưng ko tìm hiểu David cụ thể là ai? Hay nhân vật Hobbs (The Rock đóng) trog serie Fast and Furious đc giới thiệu khi xuất hiện lần đầu như "Kinh cựu ước", vậy kinh đấy thế nào? Alibaba và 40 tên cướp, Aladin và cây đèn thần đến từ đâu? Bà tiên tri lừng danh Vanga từng nói đạo Hồi sẽ lại thống trị châu Âu?... Bài dưới đây mình chỉnh sửa lại một chút cho gọn, dễ nhìn hơn và đính kèm link wiki cho ai cần thông tin cụ thể. Những j chúng ta từng biết mà ko biết qua phim ảnh, báo chí hay thời sự sẽ có câu trả lời phần nào.
Bài gồm 3 phần, nếu thấy quá dài thì mỗi lần nên đọc một phần.
PHẦN I: NGUỒN GỐC MẪU THUẪN VÀ CHUYỆN RA ĐỜI NHÀ NƯỚC DO THÁI ISRAEL
Câu chuyện về Trung Đông thuộc về BẢN CHẤT LỊCH SỬ. Hãy đi tìm lịch sử, bởi chỉ có lịch sử mới kể cho bạn về nguồn gốc của vấn đề:
1. Tôn giáo – sự ra đời của mâu thuẫn
Đầu tiên là một thông tin thú vị: Do Thái giáo, Kito giáo (Thiên Chúa Giáo theo cách gọi của tiếng Việt) và Hồi giáo – 3 tôn giáo đang đánh nhau chí chóe ở khu vực Trung Đông... có cùng chung 1 gốc. Đấy được gọi là các tôn giáo độc thần có nguồn gốc chung từ Abraham – một nhân vật sống vào đầu thiên niên kỷ 2 TCN (tức cách đây 4000 năm). Nôm na, có cùng… một cha sinh ra. Và địa điểm được sinh ra chính chỗ bom đạn đang nổ ầm ầm: Trung Đông. Tức là, có cùng quê hương.
3000 năm về trước, tộc người Do Thái đến định cư ở phía tây bán đảo Ả Rập. Vị vua của người Do Thái tên là vua David (người đã đánh bại tên khổng lồ Goliath) mà tôi và 1 số nhà báo thể thao hay dùng để so sánh đấy. Tiếp tục, thủ đô và trung tâm của người Do Thái tên là… Jerusalem. Và trên quê hương với những vùng đất được định hình này, Do Thái giáo đã được sinh ra từ gốc khởi nguồn của Abraham. Các bạn hãy nhớ cho rằng:
 |
| Abraham |
1/ Do Thái giáo của người Israel đã xuất hiện từ rất lâu và còn xuất hiện đầu tiên.
2/ Vùng đất mà họ đang sinh sống của hôm nay, là nơi mà tổ tiên họ đã ở đó từ 3000 năm trước.
Nắm kỹ được 2 điều đó, chúng ta mới hiểu để đi đến phần sau của câu chuyện.
Người Do Thái lập nước được một thời gian thì bị đô hộ, đầu tiên là Babylon (Iran, Iraq ngày nay). Sau đó đến đế chế La Mã. 1000 năm sau khi bị mất nước và vẫn đang nằm dưới chế độ cai trị của người La Mã, thì có 1 người Do Thái đã xuất hiện. Người đàn ông này và sự vĩ đại của ông ta sẽ thay đổi lịch sử thế giới. Tên ông là… Jesus. Ông tiến vào thành Jerusalem trên lưng một con lừa. Vì KINH CỰU ƯỚC của người Do Thái ghi rõ “Vị vua của Israel ở tương lai sẽ tiến vào Jerusalem trên lưng một con lừa” nên người Do Thái đã vây lấy ông, nghe ông nói chuyện, đợi ngày ông giải phóng dân tộc khỏi đế chế La Mã. Nhưng không, chỉ 1 tuần sau đế chế La Mã biết tin, và người đàn ông ấy đã bị đóng đinh câu rút. Một bộ phận người Do Thái tin rằng chúa Jesus đã chết. Nhưng một bộ phận khác thì không, họ tin rằng chúa sẽ phục sinh và đưa họ ra khỏi dòng khổ ải trầm luân.
Bộ phận này tách thành một giáo lý riêng gọi là KINH TÂN ƯỚC, với lễ Giáng Sinh (Chúa ra đời), và Lễ Phục Sinh (Chúa sống lại), đấy chính là Đạo Thiên Chúa (Kito giáo) của phương Tây. Những người này vì muốn cho tất cả biết rằng Chúa đã phục sinh, nên đã đi khắp nơi để giảng đạo. Lúc này, vì đế chế đang nằm trong quyền cai trị của La Mã, ngôn ngữ chữ viết La Tinh cũng thống nhất, nên vô tình giúp cho việc giảng đạo được dễ dàng hơn vì hành chính, giao thông đều thuận lợi.
Câu nói “Đường nào cũng về La Mã” là có ý nói về sự ưu việt của đế chế này. Những người Do Thái, Hy Lạp tin vào sự phục sinh của Chúa lần lượt hành hương về La Mã. Tuy nhiên họ cũng bị bức hại rất nhiều, ngay cả trong những người Do Thái giáo khác. Cho đến năm 312, Hoàng đế Constantine nhận được điềm báo Thập tự giá, sau đó ông chiến thắng Maxentius ở trận Cầu Milvian, để thâu tóm quyền lực Đông và Tây. Tin rằng được phù hộ, đến năm 313, ông ra chỉ dụ Milano cho phép người Kitô giáo được tự do hành đạo. Đến năm 380, Theodosius I chính thức công nhận Kitô giáo là quốc giáo của đế chế La Mã. Hiện tại Roma, Vatican là kinh đô Kito giáo chính vì lẽ đó.
3000 năm trước, Do Thái giáo ra đời. 2000 năm trước, Thiên Chúa giáo ra đời. Vậy Hồi Giáo? 1400 năm trước, đến lượt Hồi Giáo xuất hiện. Vẫn là trên bán đảo Ả Rập đầy huyền bí đó. Một chàng trai trẻ khác tên là Muhammad (Mô ha mét), đã đến và vẫn là lấy gốc từ chính Abraham để tạo nên Hồi Giáo. Các bạn chú ý, Hồi Giáo thừa nhận hết những con người như Jesus, như Moise, như Abraham. Tuy nhiên, có 1 điểm khác biệt cốt lõi, chính điểm này đã sinh ra mâu thuẫn, và gián tiếp sinh ra đau thương. Bao gồm 2 điểm chính:
 |
| Muhammad |
1/ Muhammad chỉ tự nhận mình là “Nhà tiên tri”, là sứ giả của Thượng đế, là người phát ngôn của Thượng đế xuống truyền đạt đúng y lời của Thượng đế.
2/ Muhammad nói rằng KINH KORAN là quyển kinh gốc mà thượng đế ban cho, là quyển kinh “Nguyên sơ nhất”, “Trọn vẹn nhất”. Trong khi Kinh Cựu Ước của người Do Thái và Kinh Tân Ước của người Thiên Chúa đã bị bóp méo đi rồi.
 |
| tôn giáo phân bố |
Đạo Phật ở đây chỉ tính những người đã quy y.
Nếu tính cả những người hướng Phật
thì gần bằng đạo Hồi.
Người theo Do Thái đương nhiên không tin, người theo Thiên Chúa cũng chẳng tin. Nhưng người Hồi Giáo thì tin. Vậy là mâu thuẫn xảy ra khi người Hồi Giáo với niềm tin sắt đá đã xem những kẻ kia là dị giáo. Còn những người kia thì gọi bên kia là “Cực đoan”.
Trong cuộc sống này, suy nghĩ “Ta là số 1, ta là đúng nhất, còn ngươi mới sai” có thể đơn giản chỉ là nghỉ chơi với nhau, thỉnh thoảng nói xấu nhau cho vui miệng. Nhưng với vấn đề tôn giáo, khi có sự va đụng về quyền lợi, về vùng đất, thì cái đem lại chính là máu đổ, là chiến tranh.
"Tôn giáo là tiếng thở dài của chúng sinh bị áp bức, là trái tim của thế giới không có trái tim, là tinh thần của những trật tự không có tinh thần. Tôn giáo là thuốc phiện của nhân dân" - Karl Marx.
Như đã nói ở trên, người Do Thái mới lập nước chưa được bao lâu thì bị tấn công và đô hộ (giống y như Việt Nam). Các đế quốc hùng mạnh lần lượt tấn công họ và đặt họ vào trong thế vong quốc suốt 2000 năm lần lượt là đế chế Babylon, đế chế La Mã, và cuối cùng là đế chế Ottoman. Sang thế kỷ 20, đế chế Ottoman tan rã thì người Do Thái lại đối mặt với họa diệt chủng từ phía Phát Xít Đức. Nhưng 2000 năm đau thương và bơ vơ đó, người Do Thái chưa bao giờ ngừng phản kháng, chưa bao giờ chịu đầu hàng, và chưa bao giờ quên đi tổ tiên của mình.
Đế chế La Mã vì quá bực mình trước cái chuyện người Israel luôn phản kháng. Họ đã làm một việc mang tính đồng hóa, đấy là sau khi đập Israel một quả nổ đom đóm mắt. Người La Mã đã nhét tất cả 3 tôn giáo tôi kể trên kia vào 1 vùng đất, với mục đích triệt tiêu sự tồn tại của người Do Thái, một vùng Ả Rập rộng lớn được hình thành, và tên của vùng đất hỗn tạp đó là… Palestine! Bạn không nghe nhầm, Palestine gốc là như thế. Vâng, ai ra đời sau, ai ra đời trước, ai là kẻ mất nước? Chắc đến đây bạn đã hiểu.
2. Đế chế Ottoman
Sau khi đế chế La Mã suy yếu, một đế chế khác xuất hiện. Tên của đế chế đó là Ottoman. Không đơn thuần là Thổ Nhĩ Kỳ, nước Thổ chỉ là cái gốc sơ khởi để Ottoman đi ra thế giới. Những vị vua giỏi nhất lên nắm quyền tại Thổ Nhĩ Kỳ và bắt đầu con đường chinh phục của họ, chẳng hạn vua Selim I, người đánh bại Ba Tư, tiêu diệt Ai Cập và đến đại đế Suleiman lấy luôn cả Trung Đông sát nhập vào Ottoman. Người Thổ Nhĩ Kỳ hôm nay vẫn nói về Ottoman như người Mông Cổ nói về thời đại Thành Cát Tư Hãn.
Và đế chế đó… theo HỒI GIÁO. Đấy là một trong những đế quốc rộng lớn nhất lịch sử nhân loại, đã từng “phủ” lên cả ba châu lục Á, Âu, Phi, với đội quân khát máu nhất cùng một đế chế thịnh vượng. Có nghĩa, đã có giai đoạn mà Hồi giáo đè bẹp cả Châu Âu. Trong lòng đế quốc Ottoman thời kỳ thịnh trị nhất, đế chế này đã bao gồm cả Hy Lạp, Bulgaria, Romania, Nam Tư (rồi lại tan rã làm 5 nước độc lập khác chẳng hạn Croatia, Serbia…), Hungary, Albania, Syria, Liban, Jordan, Israel, Kuwait, Ai Cập, Sudan, Libya, Iraq, Yemen, Tunisia, Algérie, Síp, Armenia, Gruzia, Ukraina và một phần nước Nga. Tức là có tới 30 quốc gia hiện nay đã được thành lập từ lãnh thổ cũ của Đế quốc Ottoman. Bạn có thể nhận ra những cái tên quen thuộc của mùa xuân Ả Rập ở trong ấy: Tunisia, Algeria, Ai Cập, Yemen, Syria, Iraq, Libya.
Thiên Chúa giáo ở Châu Âu lại bị đế chế Ottoman đe dọa. Chính ở đây, sinh ra mâu thuẫn giữa người Ả Rập và người Châu Âu. Tất cả liên quan đến một vùng đất thánh tên gọi là Jerusalem.
Ở phần 1 của bài viết này. Các bạn đều biết sự ra đời của 3 tôn giáo đều ở vùng đất Ả Rập, và 3 người truyền bá. Trêu ngươi thay cả 3 đều xem Jerusalem là vùng đất thánh minh của mình. Vua David chọn Jerusalem là kinh đô, chúa Jesus xuất hiện ở Jerusalem, và nhà tiên tri Muhammad đã bay lên thiên đường từ… Thánh Đường Đá ở Jerusalem. Vậy là Jerusalem trở thành điểm hành hương, và cũng là điểm tranh giành của 3 tôn giáo, đồng nghĩa là điểm tranh giành của cả thiên hạ. Bây giờ có lẽ bạn đã hiểu vì sao Trung Đông lại nóng đến như thế rồi?
 |
Đế quốc Ottoman |
Đoàn quân “Thập tự chinh” đầu tiên đánh vào Jerusalem và tàn sát quân hồi giáo chính là… PHÁP. Và Pháp chính là quốc gia chủ đạo với những “hiệp sĩ dòng Đền” trong các cuộc tấn công vào Ả Rập 8 lần tiếp theo, trong các cuộc chinh chiến này thì Anh, Bồ đều tham gia, và cả gì bạn biết không: thập tự quân Bắc Âu.
 |
| Thập tự chinh |
Israel lúc này ở đâu? Đang bị đè bẹp trong cái vùng đất Palestine (giờ do Ottoman cai trị), và vẫn hành hương đi khắp nơi, không quên nhắc nhau về nguồn gốc và tôn giáo Do Thái của mình. Đặc biệt, vào cuối thế kỉ 19, một phóng viên, nhà văn tên là Theodor Herzl đã quyết định vươn cao hơn tất cả. Bằng ngòi bút của mình, ông kích thích dân tộc, ông gợi lại lịch sử, ông nhắc nhở cho người Do Thái biết mình ở đâu, mình đến từ nơi nào. Ông gọi lại cái tên “Miền đất hứa”, để những người dân Do Thái trở về Palestine để phục hưng lại vương quốc. Những người Do Thái tha hương bắt đầu trở về, đợi đến ngày “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” trả lại cho họ vùng đất của 3000 năm trước.
Đấy là khi Ottoman theo thời gian đã suy yếu dần, các lãnh thổ dần dần bị mất hoặc bị vùng lên tự trị để thành quốc gia riêng rẽ tách biệt với Ottoman. Thế rồi, điều gì đến cũng đã đến, năm 1914-1918 khi chiến tranh thế giới thứ nhất xảy ra. Đế chế Ottoman dù yếu thì vẫn là một đế quốc rộng lớn. Trong cuộc chiến này, họ đã chọn phe, và họ chọn Đức. Kết quả các cường quốc đồng minh Anh – Pháp - Nga đã giành thắng lợi. Khi thế chiến 1 kết thúc, Ottoman trong vai trò kẻ thua cuộc nên bị những người Châu Âu quyết tâm làm tan rã lãnh thổ to lớn của Ottoman – một đế chế đã đe dọa Châu Âu suốt 7 thế kỷ.
 |
| Sykes-Picot |
Vâng, thưa các bạn, tất cả các quốc gia này (bao gồm cả Syria đang bắn phá ầm ầm), đã được sinh ra bằng một cuộc họp và một tấm bản đồ trải ra đó. Hồi Giáo đã thua cuộc chính ở đây. Vì sao Syria đánh nhau. Mọi thứ sẽ đến từ chính ở đó. Nhưng trước khi đến phần 3 của câu chuyện, tôi sẽ nói tiếp về sự ra đời Israel. Lý do vì sao họ bị căm ghét.
Bên cạnh sự phân chia đất đai cho những quốc gia hồi giáo, thì Israel chính thức được đền bù sau 3000 năm đau khổ. Câu chuyện diễn ra sau thế chiến II, khi những đau thương mà Israel phải chịu đựng dưới thời Đức Quốc Xã, khi những người Do Thái ưu tú nhất đã vận động hành lang, khi những người Do Thái giàu có nhất đang tích cực mua bất động sản ở Palestine. Tất cả đã khiến cho Anh Pháp và Mỹ phải đền bù cho Israel, và một quốc gia đã trở lại sau 3000 năm, Jerusalem thành đặc khu được Liên Hiệp Quốc bảo vệ, một phần đất là của người Palestine theo đạo Hồi, phần còn lại là người Palestien theo đạo Do Thái (tức nước Israel).
 |
| Israel |
Tuy nhiên, khác với việc vẽ ra bản đồ cho những Jordan hay Ai Cập, Syria (đều cùng theo đạo Hồi). Palestine lúc này có 1 điểm khác: sự va chạm giữa 2 tôn giáo: Do Thái và Hồi Giáo. Và người dân Palestine rất tức giận. Bạn tưởng tượng giống như thể 1 bàn nhậu với 6 anh em đang chung chí hướng, bỗng có 1 thằng khác biệt nhảy tót lên giữa bàn múa máy, thậm chí còn có tư tưởng dị giáo. 6 anh em kia sẽ làm gì đây? Còn làm gì ngoài việc nhảy lên mà không “úp sọt” thằng đó.
Đấy chính là Chiến tranh Ả Rập-Israel 1948 đấy các bạn. Liên quân Ả Rập bao gồm Ai Cập, Syria, Jordan, Liban, Iraq, Ả Rập Saudi, Yemen và Palestine đã sát cánh cùng nhau quyết tâm đập chết quốc gia Israel. Kết quả: y như Việt Nam đánh Trung Quốc vậy. Cái nước bé nhỏ hơn đập tan tác cả 5, 6 quốc gia kia. Người Do Thái gọi cuộc chiến tranh này là “Giải phóng dân tộc”, còn người Palestine hồi giáo gọi đó là “Thảm họa”.
 |
| Chiến tranh Sáu Ngày |
Đến năm 1967, có một cuộc chiến tranh gọi là “Chiến tranh 6 ngày” (chắc các bạn có đọc qua 1 lần rồi), Israel 1 lần nữa chiến thắng, lần này họ chiếm luôn Jerusalem, khiến cho các nước Ả Rập phải cầu hòa. Và có lẽ tin này các bạn chắc biết gần đây rồi, ngày 6/12/2017, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố chính thức công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và sẽ chuyển Đại sứ quán Mỹ về thành phố này một khi công tác chuẩn bị hoàn tất. Khiến cho các quốc gia hồi giáo phản ứng mãnh liệt. Israel lại tiến thêm một bước dài.
Israel đã được đứng vững, và người phóng viên Theodor Herzl năm nào, dù không bao giờ nhìn thấy ngày dân tộc mình hôm nay, đã ngậm cười nơi chín suối. Để tôn vinh ông, người bằng ngòi bút đã thay đổi cả số phận dân tộc. Tuyên ngôn độc lập của Israel khi được đọc lên, thì cái tên Theodor Herzl đã được gọi là người cha tinh thần của đất nước. Người Israel đặt ra 1 ngày, gọi là Ngày Herzl là ngày lễ quốc gia hàng năm.
Israel, một quốc gia có lịch sử đau thương và đẫm máu (mất nước 3000 năm và đối mặt với họa diệt chủng), người dân nam cũng như nữ luôn sống trong tư thế của những con người cầm chắc tay súng để bảo vệ vùng đất của tổ tiên mà họ chỉ có lại được sau thế chiến II, và luôn ám ảnh cảnh bị mất nước và xóa tên trên bản đồ thế giới. 60 năm qua, ai là phản diện? Ai là chính diện? Người Do Thái thực ra đáng thương hơn nhiều lần những quốc gia Ả Rập. Khi luôn bị những đất nước đó vây lấy và đòi tiêu diệt họ không ngừng nghỉ. Không có quốc gia nào, mà cơ quan tình báo (Mossad), lại được xem như là văn hóa, là thần tượng của người dân, là cột chống bão giông, và là điểm tựa bảo vệ cuối cùng cho quốc gia mỗi ngày như Mossad của Israel.
Mâu thuẫn giữa Trung Đông Hồi Giáo, Israel Do Thái Giáo và Phương Tây Thiên Chúa Giáo là một mâu thuẫn tính bằng thiên niên kỷ. Đấy là tất cả lý do vì sao Israel, Ả Rập, và phương Tây lại đánh nhau chí chóe. Vì sao Trung Đông luôn là cái lò lửa, bản tin thời sự.
Và vì thế, phương Tây và người Do Thái phải hành động.
Lạc mất mùa xuân
PHẦN II: CÂU CHUYỆN VỀ “MÙA XUÂN Ả RẬP”, VÌ SAO SYRIA NỘI CHIẾN?
 |
MÙA XUÂN Ả RẬP |
Điểm 1: Sự hình thành của nhà nước Israel, và nguồn gốc của 3 tôn giáo đang gây điên đảo thế gian hôm nay, mà các bạn được nghe trên tivi mỗi ngày.
Điểm 2: Những quốc gia của “Mùa xuân Ả Rập”, hay cụ thể là Syria, là được hình thành từ sau năm 1918, theo bản đồ phân chia quyền lợi của Anh và Pháp khi đánh đổ được đế chế hồi giáo Ottoman.
Điểm 3: Khói lửa bom đạn hôm nay tại Trung Đông không đơn thuần chỉ là giải quyết bài toán về DẦU MỎ - tức là an ninh năng lượng của thế kỷ XX. Mà mâu thuẫn giữa các nước Hồi Giáo và Châu Âu là mâu thuẫn tính bằng thiên niên kỷ về về ý thức tôn giáo khác biệt, về những cuộc chiến tranh xâm lăng của Hồi giáo đánh vào lòng châu Âu, và về những cuộc Thập tự chinh của châu Âu đi vào lòng Hồi giáo suốt mấy nghìn năm qua.
Khi lịch sử đã tìm thấy cho bạn căn nguyên vấn đề, bây giờ, chúng ta sẽ đi đến với câu chuyện mà tất cả đều đang quan tâm: NỘI CHIẾN SYRIA. Cuộc chiến này được sinh ra từ đâu? Tất cả bắt đầu từ…
1. Mùa xuân Ả Rập
Vào một ngày của tháng 12 của năm 2010. Một ngày cũng như mọi ngày khác của người bán hàng rong tên là Mohamed Bouazizi. Anh đang bán rau trên đường phố Sidi Bouzid ở Tunisia. Nhưng hôm đó, anh bị thanh tra cảnh sát đòi tịch thu chiếc xe bán hàng rong vì cấm bán hàng rong. Để có thể giữ được chiếc xe, anh phải đóng khoản tiền hối lộ 7 đô la cho một thanh tra của chính quyền. Mohamed Bouazizi phải nuôi mẹ, năm người em và một người cậu đang ốm. Trong khi 7 đô la là thu nhập của cả một ngày. Phẫn uất bị thu xe bán hàng, Bouazizi đã phản đối và bị một nữ cảnh sát tát vào mặt. Phẫn uất, nhục nhã, và ở trong thế đường cùng, người đàn ông đó đã đến trước tòa nhà thị chính để đòi công bằng. Nếu không được giải quyết, anh sẽ tự thiêu để phản đối. Chính quyền đã mặc kệ anh. Và kết quả, ngọn đuốc sống Bouazizi đã cháy lên.
 |
| Mohamed Bouazizi |
Hình ảnh bi phẫn đó đã khiến người dân Tunisia bị o ép lâu nay không chịu nổi, dẫn tới một loạt cuộc biểu tình ở Tunisia. Được hà hơi và giúp sức bởi tầng lớp cánh tả chán ngán chính quyền. Bởi những thành phần trí thức luôn có tư tưởng cấp tiến trước một chế độ độc tài và tồn tại quá lâu nếu không thay đổi. Cuộc biểu tình rộng lớn đã khiến cho tổng thống Zine El Abidine Ben Ali - người cầm quyền Tunisia suốt 22 năm qua phải bỏ chạy chỉ sau… 2 tuần. Cơn địa chấn cũng nhanh chóng lan ra các nước bên cạnh, tạo nên làn sóng được mang tên “mùa xuân Ảrập”. Sự thành công của Tunisia đã lan sang các quốc gia láng giềng bên cạnh, đó là Algeria, Jordan, Ai Cập và Yemen. Tổng thống Mubarak, người đã cai trị Ai Cập trong 30 năm qua, nhanh chóng bị lật đổ. Tổng thống Yemen, Ali Abdullah Saleh, sau 32 năm cầm quyền cũng xin từ chức để được miễn tội.
Danh nhân văn hóa dân tộc Nguyễn Trãi từng có câu thơ: “Phúc chu thủy tín dân do thủy” (lật thuyền mới biết sức dân như nước - đẩy thuyền đi là dân mà lật thuyền cũng là dân). Giờ đây, bạn có thể thấy được qua câu chuyện ở Trung Đông.
Nhưng khi biểu tình đi đến Lybia, thì gặp khó. Bởi đại tá Gaddafi không chịu từ chức. Đại tá Gadhafi – một người đi lên từ nỗ lực và tạo nên đất nước Lybia hiện đại, có thừa sự dũng mãnh để đưa quân đội đến trấn áp cuộc nổi dậy và tuyên bố trên truyền hình rằng ông sẽ truy đuổi những người chống đối như những con chuột.
 |
Mùa xuân Ả Rập |
Kết quả: Lybia xảy ra tình trạng nội chiến như ở Syria giữa quân nổi dậy và quân chính phủ.
Ngay khi thấy nội chiến xảy ra, Mỹ và phương Tây lập tức can thiệp. Trước đó đơn thuần chỉ là tác động đi đêm. 15 quốc gia phương Tây đã thành lập liên minh, đem không quân và hải quân tới thực thi khu vực cấm bay và phong tỏa hải quân nước này. NATO, dưới sự chỉ huy trực tiếp của Mỹ, Pháp, Ý, đã tiến hành không kích vào lực lượng của ông Gadhafi để hỗ trợ quân nổi dậy. Kết quả: Gadhafi nhanh chóng bị “quật đổ”, bị kéo lên từ ống cống, và nhận đủ sự lăng trì của những kẻ mà trước đó còn gọi ông là người cha tinh thần. Lybia bị đánh sụp.
 |
| Syria |
Đến lượt Syria, cũng như Gadhafi, ông Bashar al-Assad, Tổng thống Syria không dễ dàng trốn chạy như 3 vị đồng cấp ở Ai Cập, Yemen, Tunisia. Một loạt vụ đàn áp biểu tình của quân đội chính phủ đã xảy ra tại Syria để thiết lập trật tự. Mỹ và phương Tây phản đối, lại chuẩn bị lực lượng tấn công Syria như đã làm với Lybia. Dừng tại đây. Bạn thấy rồi đấy. Những gì bạn thấy ở Syria trên tivi bây giờ, thì khi xuất phát điểm, nó cũng giống y như ở Ai Cập, và đáng lẽ cũng sẽ y như Lybia với cảnh Assad bị lật đổ bởi không kích của NATO.
Nhưng không, Nga đã tới, và mọi thứ không còn như ở Lybia nữa. Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov tuyên bố Nga đang bán vũ khí cho Syria. Tại Liên Hợp Quốc, không như ở Lybia, lần này Nga và Trung Quốc đã phủ quyết dự thảo của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc do Mỹ chủ trì về Syria (viết đến đây tôi thấy thương cho mấy nước nhỏ quá). Vì đã bị phủ quyết, nên Mỹ không thể công khai đánh Syria được (đó là lý do hôm 14/4 khi Trump bắn tên lửa ầm ầm, dân tình hoảng sợ về chiến tranh thế giới thứ 3 đấy), do vậy, phía Mỹ và NATO chuyển sang ủng hộ quân nổi dậy về vũ khí, đạn dược, CIA và chuyên gia quân sự. Vậy là nội chiến leo thang. Cùng thời điểm này, IS đã xuất hiện. Sự xuất hiện của IS lại tạo cớ cho Nga đưa quân vào Syria với mục đích bên ngoài là tiêu diệt IS, nhưng bên trong là bảo vệ chính quyền của ông Bashar al-Assad. Bàn cờ của Syria trở nên phức tạp và không ai chịu nhượng bộ.
Vì sao không ai nhượng bộ ai? Tôi sẽ nói ở phần sau.
Bây giờ, hãy tổng kết những gì còn lại của “Mùa xuân Ả Rập”. Chính quyền độc tài có xấu. Nhưng tôi không phủ nhận sạch trơn những gì họ làm được như cách ta thấy ở truyền thông phương Tây bây giờ:
- Trước khi “Mùa xuân Ả Rập” xảy ra: Tunisia là đất nước hợp pháp hóa nạo thai, giáo dục đứng thứ 17, và quyền phụ nữ sánh ngang với các nước Châu Âu.
- Sau khi “Mùa xuân Ả Rập” xảy ra: Phụ nữ quay trở lại thế kỷ XV về quyền của bản thân, kinh tế èo uột. Và chính trị lâm vào bế tắc.
- Trước khi “Mùa xuân Ả Rập” xảy ra: Ai Cập tĩnh lặng như Kim Tự Tháp, du lịch phát triển và người dân sống bên sông Nile.
- Sau khi “Mùa xuân Ả Rập” xảy ra: Ai Cập cứ 1 năm 6 tháng thay 1 tổng thống, biểu tình xảy ra khắp nơi. Và nữ phóng viên Châu Âu bị hiếp dâm đều đều nếu cứ lang thang vào đó đưa tin.
- Trước khi “Mùa xuân Ả Rập” xảy ra: Nếu Việt Nam vừa đòi đóng thuế cho nhà trên 700 triệu, thì xin thưa tổng thống Gaddafi hồi còn tại vị đã đưa ra sắc lệnh “có nhà ở được coi là một quyền tự nhiên của con người và được chính phủ cấp miễn phí”. Nhắc lại, cấp miễn phí. Người dân Libya được dùng điện miễn phí. Xăng thì chỉ có giá 0,14 USD/lít. Thủ tướng Ý hôn tay Gaddafi và “Xin lỗi vì đã đô hộ, tôi đền bù 2 tỷ đô cho Lybia” (Pháp sao không làm vậy với Việt Nam đi).
- Sau khi “Mùa xuân Ả Rập” xảy ra: Gaddafi hiện lên là tên dâm đãng và khát máu, đất nước vô chính phủ trong một thời gian dài. Mọi công lao của ông bị phủ nhận sạch trơn. Trong khi đó, Sakozy, tay tổng thống Pháp đi đầu trong việc không kích Lybia, chính là người đã được Gaddafi cho tiền để tranh cử cách đó 5 năm (mới bị khui và bị bắt gần đây). Than ôi, nhân tình thế thái!
 |
Gaddafi |
- Sau khi “Mùa xuân Ả Rập” xảy ra: IS được sinh ra tại Syria, nội chiến bùng nổ và lâu lâu lại lo lắng về việc không biết có chiến tranh thế giới hay không? Hàng ngàn người chết, và hàng triệu dân thường chạy nạn sang châu Âu, đi cùng vài ba anh bỏ bom ở Paris và Berlin.
“Mùa xuân Ả Rập” lại trở thành “Mùa đông chết chóc”. Cần lưu ý: tôi chỉ điểm ra vài ý tốt, chứ không nói rằng trước mùa xuân thì tốt hoàn toàn (độc tài tham quyền cố vị là điều thấy rõ). Nhưng cái cách thay thế này thật sự... chết chóc!
Tại sao có những điều trên:
- Điểm 1: Dân chủ không phải một đêm ngủ dậy là có. Dân chủ là một quá trình. Ai Cập là ví dụ điển hình của việc lật đổ người này, và người kia lên nắm quyền hiện ra chỉ là tên bất tài vô dụng. Hoặc phía “Huynh đệ hồi giáo” một tổ chức bảo thủ, nguy hiểm nắm quyền. Dân chủ có được phải từ chính người dân biết mình, biết người.
- Điểm 2: Mỹ - Phương Tây và Nga, thực tế không tốt hoàn toàn ở trên đất này. Trong khi đó, bản chất của các quốc gia Hồi Giáo lại chưa hẳn là quốc gia.
Tất cả được thể hiện qua cuộc nội chiến Syria. Ai tốt? Ai xấu? Ai đáng cảm thông? Ai trục lợi?
2. Nội chiến Syria
 |
Nội chiến Syria |
Khi Mỹ và Phương Tây lật đổ được al-Assad, thì Nga sẽ mất đi căn cứ này. Syria cũng là thị trường xuất khẩu vũ khí chính, để giúp kinh tế Nga. Dầu mỏ cũng là cái mà Nga yêu thích. Và cuối cùng là quan trọng nhất:
mối quan hệ giữa Nga và Syria là mối quan hệ truyền thống có từ thời Liên Xô. Từ thập niên 60, Syria và Liên Xô đã hợp tác toàn diện từ dầu mỏ, kỹ thuật, sinh viên du học. Và có một bản hiệp ước quân sự đặc biệt vào năm 1980 giữa Damascus và Moscow, trong đó, Liên Xô được ủy nhiệm bảo vệ Syria nếu nước này bị bên thứ ba tấn công. Vậy đấy. Cuộc nội chiến Syria chính thức diễn ra, vì sự tranh giành lợi ích các nước lớn.
Vậy quân nổi dậy sinh ra từ đâu? Như đã nói bên trên, bản chất của các quốc gia Hồi Giáo lại chưa hẳn là quốc gia, mà là sự xung đột giữa 2 nhánh nhỏ trong lòng 1 tôn giáo lớn: Shia (hay Shiite) và Sunni. Ông Assad là người Hồi giáo dòng Alawite (nhánh nhỏ của Shia), ông bảo trợ cho nhánh Shia và những sắc dân thiểu số ở Syria nên không được lòng người Sunni - dòng Hồi giáo chiếm số đông ở Syria. Và đó chính là quân nổi dậy.
Mỹ cung cấp vũ khí cho quân nổi dậy (tức nhánh hồi giáo chống chính phủ), quân chính phủ thua liên tục. Nga đưa quân vào Syria, quân nổi dậy bị đẩy lùi. Đỗ Nam Trung (cháu 7 đời của Đỗ Thích nhà ta) nhân cái cớ thằng ngu nào bên chính phủ Syria dùng vũ khí hóa học hoặc tạo vài cớ vũ khí hóa học, điều vài quả Tomahawk nhắm vào căn cứ của quân chính phủ. Quân nổi dậy ào lên chiếm lại đất. Cuộc nội chiến Syria là một cuộc chiến mà khi có 1 bên thua cuộc, thì lập tức có 1 bàn tay bên ngoài nhúng vào để đổi ngược tình thế, hà hơi nhân tạo, và đánh nhau tiếp. Trong cuộc đấu tương tàn ấy, chỉ có người dân là chịu khổ. Mất cửa, mất nhà, di tản, chết chóc. Và rồi, vấn đề người nhập cư lại trở thành nghiệm số tiếp theo trong thời đại toàn cầu hóa hôm nay. Khi Trump cho tên lửa Tomahawk tấn công. Dân tình nóng lạnh tưởng có thế chiến III sắp xảy ra. Nhưng không phải. Các bên lên gân chứ không đụng vào nhau đâu. Vì sao bạn biết không? Vì bàn cờ lợi ích không đến mức phải hạ sát nhau ở đây. Và vì quá khứ cuộc đấu ở các nước nhỏ của các nước lớn quá quen với chuyện này rồi, chỉ có báo chí và mạng xã hội làm quá lên thôi.
 |
| Shia vs Sunni |
Điểm quan trọng: Vì sao Mỹ và Phương Tây lại can thiệp vào thế giới Ả Rập.
Quay lại chuyện Phương Tây (các bạn cần có sự lồng ghép với phần 1). Phương Tây dù đã phân rã được đế chế Hồi Giáo Ottoman sau thế chiến I, nhưng vẫn luôn coi sự trỗi dậy một ngày nào đó của thế lực Hồi giáo sẽ là sự đe dọa tồn vong của họ. Như đã nói, vốn dĩ cuộc tranh đoạt và đấu đá của trang sử đẫm máu hình thành nên bộ mặt Tiểu Á, Châu Âu hôm nay chính vì các chiến tranh lịch sử ấy.
Chẳng hạn Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ vốn là thủ đô của đế chế Đông La Mã, và thánh đường Haya Sophia nổi tiếng, vốn là nơi thờ chúa, nhưng sau đó các tượng Kitô đã bị phá hủy hoàn toàn để thay bằng thánh đường Hồi Giáo. Đấy là 2 ví dụ điển hình về sự khống chế nhau và tiêu diệt nhau giữa 2 tôn giáo này (khi chưa có dầu mỏ). Sang thế kỷ 20, 21, một khái niệm mới được hình thành, đó là AN NINH NĂNG LƯỢNG. Tất cả bắt đầu từ khi James Watt, một người phụ tá thí nghiệm của trường Đại học Glasgow (Scotland) đã phát minh ra máy hơi nước, mở đầu quá trình cơ giới hóa của nhân loài, cũng mở đầu một cuộc cách mạng công nghiệp, mà khi đó năng lực lao động thủ công của con người sẽ được thay thế dần bằng máy móc.
Đương nhiên cũng như con người, thì máy móc cũng cần có… thức ăn, không phải là rau củ quả, thịt bò, thịt heo, mà chính là… than đá và đặc biệt: DẦU MỎ - VÀNG ĐEN.
 |
| AN NINH NĂNG LƯỢNG |
Sự ra đời của cách mạng công nghiệp, vốn là đến từ chiến thắng ở cấp chính trị của giai cấp tư sản (cái này SGK có nói), giai cấp tư sản lớn mạnh ấy là nhờ các cuộc phát kiến địa lý mà những Magellan (người đầu tiên đi vòng quanh thế giới), Colombo (người phát hiện ra Châu Mỹ) hay Vasco da Gama (người đầu tiên giao thương giữa Châu Âu và Ấn Độ) dọn đường. Thế còn lý do sinh ra những nhà hàng hải vĩ đại ở trên? Là vì… HỒI GIÁO. Khi các Thập tự chinh năm nào đã giúp cho người Châu Âu biết về những món hàng hóa, vàng bạc từ phía phương Đông xa xôi, các cuộc tấn công của người Hồi Giáo đi cùng sự xuất hiện những học giả xuất chúng nhất đã mở 1 tư tưởng lạ trong lòng Đêm trường trung cổ ở Châu Âu, trong khi Con đường tơ lụa huyền thoại lại bị đế quốc Ottoman theo đạo Hồi chiếm giữ khiến cho hoạt động giao thương của Phương Tây phải chuyển sang… biển.
Thế đấy, giờ thì các bạn đã tin lời tôi nói ở phần 1 rồi chứ: “Hãy đi tìm lịch sử, bởi chỉ có lịch sử mới kể cho bạn về nguồn gốc của vấn đề”.
Người Hồi Giáo đã gián tiếp tạo nên Giai cấp tư sản phương Tây. Giai cấp tư sản phương Tây lại tạo nên cách mạng công nghiệp. Sự lớn mạnh của giai cấp tư sản đi theo sự lớn mạnh theo nền Công nghiệp mà họ tạo ra. Nhờ đó đã vươn lên ưu việt đứng đầu cả thế giới (trong khi Hồi Giáo và Châu Á vẫn dùng ngựa và cung tên, sức người). Sự phát triển của giai cấp tư sản sẽ theo từng mức, đó là chế độ thực dân (khai thác và chiếm thuộc địa), chế độ đế quốc (chiến tranh và độc quyền), và bây giờ: cây gậy và củ cà rốt (cây gậy: sẵn sàng bỏ bom. Củ cà rốt: rót tiền viện trợ).
Phương Tây đã thắng nhờ máy móc, và để thắng mãi trên sự ưu việt của cơ khí, mà họ cần năng lượng. Chỉ có an ninh năng lượng mới đảm bảo cho sự chiến thắng về vũ khí, tiền bạc, để họ có thể đứng trên đầu thế giới. An ninh năng lượng là sống còn.
Trung Đông với những Tunisia, Ai Cập, Yemen, Syria, Iraq, Libya là cái gai trong mắt, và cũng là cái mối nguy tiềm ẩn nhất mà phương Tây lo ngại: chủ nghĩa Hồi Giáo. Tuy nhiên, Trung Đông với những Tunisia, Ai Cập, Yemen, Syria, Iraq, Libya có một thứ mà phương Tây khao khát, đấy là năng lượng, là dầu mỏ. Dầu mỏ chính là phần thưởng để thế giới của những người Ki tô giáo như Mỹ và phương Tây muốn nhúng tay vào lục địa này. Khi Mỹ muốn chuyển trục qua đây sau chiến tranh lạnh, họ đối mặt với một vấn đề rất khó khăn, đấy là sự “ăn sâu bén rễ” của các lãnh đạo tại Thế giới Ả Rập. Vậy nên khi biểu tình xảy ra. Mỹ và Phương Tây đã xem đó là cơ hội trời cho để vừa thực hiệp cuộc thập tư chinh lần thứ 10, lại vừa có dầu mỏ mang về nhà:
Tóm lại:
- Lịch sử xung đột
- Tâm linh tôn giáo
- Kinh tế dầu mỏ
Đủ cả 3 yếu tố để Mỹ và phương Tây tạo nên cuộc chiến của ngày hôm nay. Còn Nga, cũng vì lợi ích của quốc gia mà cần phải giành lại (chứ đừng nói lá cờ chính nghĩa vội vàng, tôi đã nói ở Lybia trên kia). “Không có đồng minh vĩnh viễn, không có kẻ thù vĩnh viễn, chỉ có lợi ích quốc gia là vĩnh cửu” (Winston Churchill) chính là như thế.
PHẦN III VÀ HẾT: CHUYỆN VỀ ĐẾ CHẾ HỒI GIÁO
1. Đế chế mạnh nhất thế giới
Các bạn không hề đọc nhầm.
Hồi giáo từng là mạnh nhất lịch sử. Chúng ta có lẽ đều từng là những đứa trẻ mộng mơ đứng trước phiến đá và hô “Vừng ơi mở ra”. Đã từng sống trong một thế giới lung linh và đẹp diễm lệ, đặt đôi chân bước vào thế giới ấy trong mỗi giấc mơ của cuộc phiêu lưu với thuyền trưởng Sinbad. NGHÌN LẺ MỘT ĐÊM - những truyện cổ tích của nàng Sêhêrazat (Sheherazade) như “Alibaba và 40 tên cướp”, “Aladdin và cây đèn thần”. Vâng, đó là đạo Hồi, lấy bối cảnh là Ba Tư, nhưng được viết ra trong thời đại hoàng kim Hồi giáo. Dùng chuyện xưa, miêu tả về thế giới Hồi giáo của thế kỷ 13.
Nghìn lẻ một đêm không chỉ là một tập truyện cổ tích, đó là cả một thế giới. “Thế giới của người A Rập trong cuộc đời thực tại cũng như trong cảnh thần tiên ma quái, thế giới của đạo Hồi từ khi có sử thành văn và đạo Hồi qua các truyền thuyết dân gian”. Có ai nói cho ta, những bom đạn hôm nay, chính là nói về những quốc gia của Nghìn lẻ một đêm hay không? Than ôi, Jordan, Iran, Bắc Phi, Ai Cập, Iraq, Syria... đã ở đó, và đẹp trong những câu chuyện cổ của nàng Sêhêrazat. Không phải như hôm nay, không phải như bây giờ với máu chảy, đầu rơi.
1.1 Ra đời
 |
| Mohammed (570-632) |
Vinh quang ấy đến từ nhà tiên tri Mohammed (570-632), lớn lên tại thánh địa Mecca. Sinh ra khi đã mất cha, và mất mẹ năm 6 tuổi, ông sống bằng sự chở che của một phụ nữ nô lệ da đen. Hoàn cảnh tạo nên một con người yêu thương đồng loại, thương quý người nghèo và kẻ cơ khổ. Ông nổi tiếng là một người hào hiệp, bảo vệ người yếu đuối, thông minh, tài năng và cả… đẹp trai. Ở tuổi 25, ông có một mối tình với người vợ hơn mình 15 tuổi. Theo truyền thuyết, năm Mohammed 40 tuổi, một sứ giả của thượng đế hiện ra và nói rằng ông đã được chọn để cứu giúp nhân loại. Từ đó, Mohammed bắt đầu truyền đạo Hồi trên khắp vùng Ả Rập. “Vạn sự khởi đầu nan”, những sự ủng hộ luôn có, nhưng sự dèm pha của những kẻ bất tài cũng không ít. Một ngày vào năm 615, Mohammed cùng khoảng 101 tín đồ Hồi giáo đã rời khỏi Mecca, nơi khai sinh nhưng cũng là nơi đố kỵ, nơi bảo thủ đã vùi dập lại ông khi thấy sức ảnh hưởng của những đoạn kinh Koran. Ông và những người ủng hộ đến thành phố Medina, ngày nay thuộc Ả Rập Saudi. Tại đây, khác với nơi cũ, ông được các tín đồ đón tiếp nồng nhiệt, trở thành lãnh tụ của phần đông người dân thành phố này. 7 năm sau, khi quanh ông đã hùng mạnh, Mohammed tuyên bố thành lập nên nhà nước Hồi giáo đầu tiên trong lịch sử. Không chỉ là người truyền giáo xuất chúng bậc nhất trong lịch sử, Mohammed còn là một vị đại tướng xuất sắc trên trận tiền ở những năm đầu thành lập nhà nước Hồi giáo. Với 8 cuộc chiến tranh lớn và 38 hoạt động quân sự do ông trực tiếp chỉ huy, ngài đã bảo vệ được vương quốc non trẻ của mình trước mối đe dọa của hai đế chế mạnh nhất ở xung quanh là đế chế Byzantine (Đông La Mã) và đế chế Ba Tư (Iran), và mở rộng sức ảnh hưởng của Hồi giáo đến Syria và các nước Ả Rập xung quanh.
Năm 627, ông đập tan liên minh 100.000 quân đến từ Mecca để đánh sập đế chế non trẻ. Thừa thắng xông lên, năm 630, Mohammed phát động cuộc chiến ở Mecca với 10.000 người, các cuộc vây diệt của ông nhanh chóng thu được thành quả. Thủ lĩnh Abu Sufyan của thành Mecca tuyên bố đầu hàng và xin gia nhập đạo Hồi. Vậy là sau 15 năm lưu lạc khỏi quê hương, Mohammed đã trở về quê hương Mecca trong tư thế hiên ngang của một “Trạng nguyên vinh quy bái tổ về làng”. Hành trình của một đứa trẻ mồ côi đi đến sự thống nhất ở quê hương, chẳng khác gì Gia Long Nguyễn Ánh của lịch sử Việt Nam.
Người đàn ông trẻ tuổi ngày nào, giờ đã làm nên được điều kỳ diệu khi thống nhất các bộ lạc vùng bán đảo Ả Rập dưới một tôn giáo tên là Hồi Giáo (Islam). Trên quê hương Mecca, trên danh nghĩa của thượng đế, của sứ giả cuối cùng mà thượng đế phái đến cho loài người, người đàn ông ấy nêu cao những lý tưởng đẹp đẽ nhất, đánh sập những suy đồi đạo đức, đánh sập hố ngăn giàu nghèo, bằng một lý tưởng thuần khiết do thượng đế ban tặng, phục vụ thượng đế, hướng đến những quyền về cơm ăn áo mặc, mưu cầu hạnh phúc và đặc biệt: quyền tự do cho phụ nữ. Tin nổi không? Thế kỷ thứ 7, mà người đàn ông ấy đã đưa ra những bộ luật để bảo vệ trẻ em gái, bảo vệ phụ nữ, đặt phụ nữ lên ngang hàng ở các quyền thừa kế. Để rồi 1400 năm sau, một bộ phận những kẻ đi theo giáo lý của ông, đã giải nghĩa những khái niệm nguyên sơ của Kinh Koran theo chiều hướng khác để vùi những người phụ nữ xuống bùn sâu của sự đau khổ, tủi nhục và những chiếc khăn choàng đen không thấy sự giải phóng.
Năm 632, Mohammed mất ở tuổi 62. Gia sản ngài để lại là một bán đảo Ả Rập thống nhất, là sự nhìn về một hướng của các bộ lạc Ả Rập, khi tất cả cùng nhau quy phục dưới một tôn giáo Islam. Những sơ khởi ban đầu do ông lập nên chính thức trở thành một chính thể hợp nhất. Để 100 năm sau, không chỉ mở rộng, mà còn đánh tan cả Châu Âu. Vì những công tích đã làm được mà đến hôm nay, Mohammed trở thành thần tượng, biểu trưng của sự vĩ đại của 1,6 tỷ người theo Đạo Hồi ngóng trông cho đến tận hôm nay. Nhưng, cũng trở thành sự lý giải rời khỏi nguyên sơ ban đầu, để tạo nên chia rẽ, chặt đầu, ngay trong lòng thế giới do ông tạo ra.
1.2 Chinh phục
Abu Bakr được chọn làm người kế vị nhà tiên tri Mohammed, và phát triển con đường chinh phạt của thế giới Hồi Giáo. Trong đó, chiến dịch quan trọng nhất, là bước ngoặt để đội quân Hồi giáo trở thành thế lực mạnh nhất Trung Đông. Chính là việc chiếm thành Damascus từ đế chế Đông La Mã. Damascus, vâng, là thủ đô Syria đang chiến tranh loạn lạc hôm nay. Những nỗ lực của hoàng đế La Mã Heraculius và chỉ huy đội quân phòng thủ tại Damascus là vô vọng. Cuộc vây ráp của tướng Khalid ibn Walid đã đưa đến chiến thắng cho quân đội Hồi Giáo. Thành Damascus trở thành trung tâm văn hóa Hồi giáo. Thất bại tại Damacus đã khiến cán cân giữa đế chế cũ là Byzantine và đế chế mới là Hồi giáo thay đổi. Đạo quân Hồi giáo đánh bại La Mã, tiến về Bắc Phi theo thế như chẻ tre, chiếm Ai Cập, Libya, Tunisia, Algeria và Morocco (mấy đại ca của "Mùa xuân Ả Rập" hôm nay). Năm 711, họ băng qua eo biển Gibraltar để tiến vào châu Âu. Vậy là 100 năm sau ngày mất của nhà tiên tri Mohammad, các đạo quân Hồi giáo đã chinh phục lãnh thổ rộng lớn trải dài từ Trung Đông đến Tây Ban Nha, trước khi đến vùng Gaul, ngày nay là nước Pháp.
Thế đấy, những người mà bạn nghĩ rằng mông muội và cực đoan trên tivi đã làm nên những điều vĩ đại như thế. Lịch sử thế giới đã vận động cho đến hôm nay xung quanh cuộc chiến tranh giữa Hồi giáo và Châu Âu. Đến thế kỷ XX, XXI, Mỹ - vốn là quốc gia của tầng lớp tinh hoa nước Anh sáng lập nên, tiếp tục là ngọn cờ đầu thay thế cho Anh - Pháp.
Quay lại thế kỷ thứ 8, phương Tây đứng trước sự tồn vong bởi vó ngựa của đoàn quân này. Vương quốc Frank (bao gồm 3 quốc gia là Đức, Italia và Pháp), là quốc gia lớn nhất Tây Âu, cũng là nhà nước Cơ đốc giáo lớn nhất, đã điều 30.000 quân với bộ binh mang giáp nặng tinh nhuệ làm nòng cốt, do Hoàng thân Charles chỉ huy, để ngăn chặn lại cuộc tấn công của 80.000 quân Hồi giáo do tướng Abdul Rahman Al Ghafiqi cầm đầu. Địa điểm được lựa chọn là Tours (tỉnh lỵ nước Pháp). Cuộc chiến ấy tương tự như trận đánh giữa Napoleon và công tước xứ Wellington sau này. Một bên chuyên tấn công bằng kỵ binh, và bên kia phòng ngự bằng sơ đồ hình vuông. Khác là, hoàng thân Charles với lợi thế về địa lợi (đánh trên sân nhà), nên đã cho các cánh quân đi những điểm hiểm để đập phía sau hậu phương quân Hồi Giáo. Sự giằng co kéo dài khiến bất lợi đổ dồn cho Hồi Giáo cho đến khi Abdul Rahman Al Ghafiqi buộc phải rút quân. Trận đánh tại Tours đã chặn đứng sự bành trướng của Hồi giáo ở châu Âu.
 |
| Tours |
Và sau này được sử gia Godefroid Kurth đánh giá là : "Đến nay, trận Tours vẫn được xem là một trong những sự kiện vĩ đại trong lịch sử thế giới, bởi nó quyết định Cơ đốc giáo hay Hồi giáo sẽ thống trị khắp châu Âu".
Tại sao Hồi Giáo được đánh giá cao như thế? Bởi phương Tây đã được khai sáng bởi nền văn minh và khoa học mà đế chế Hồi Giáo dành tặng cho họ ở các cuộc chinh phục. “Con đường tơ lụa” (The Silk Road) đoạn đường nối từ Trung Hoa cho đến Tây Á, tuyến đường thông thương quan trọng của nhân loại trong suốt một thời gian dài lịch sử, tạo ra sự giao thoa giữa văn hóa, kinh tế, tôn giáo Đông – Tây. Mà ở trong đó Trung Hoa, Ấn Độ, La Mã và những quốc gia Hồi Giáo của vùng Tây Á là trung tâm của cuộc chơi. Lượng giác và hình học không gian mà các anh em đang điêu đứng, thì chính các nhà khoa học Hồi giáo phát triển rực rỡ. Thiên văn học mà hôm nay NASA làm ầm ầm, chính bởi những nhà khoa học Ả Rập đặt nền tảng. Y học của thế giới hồi giáo phát triển cũng rực rỡ và biết giải phẫu từ thời xưa, một bức tranh giải phẫu mắt chữ Ả Rập vẫn còn được chụp lại, trước thời Leonardo da Vinci khá xa. Vào thập niên 1950, một nhà khoa học tên là George Sarton, ông là một trong những nhà khoa học phương Tây nổi tiếng thế giới, người đã viết nên báo cáo và tham luận 4000 trang về Lịch sử Khoa học, để biến nó trở thành một dòng riêng kết hợp giữa lịch sử và khoa học. Trong tham luận ấy, ông đã trả lại vị thế của nhà tư tưởng Ả Rập và Ba Tư. Và một đánh giá trung thực nhất:
“Nếu không có các nhà khoa học Hồi Giáo, cũng như không có những thành tựu của họ thì chắc chắn các nhà khoa học sau này đã phải bắt đầu từ con số 0 và nền văn minh của chúng ta có hôm nay, chắc chắn sẽ bị trì hoãn vài thế kỷ”.
Vinh quang tiếp theo của đế chế hồi giáo chính là Ottoman và các cuộc thập tự chinh, mà tôi đã đề cập với các bạn ở phần 1. Trước khi diệt vong xuất hiện, không chỉ đến từ sau thế chiến I, mà âm ỉ từ sau cái chết của nhà tiên tri.
2. Đế chế diệt vong và chuyện IS
2.1 Đế chế diệt vong
Năm 632, Mohammed mất. Bên cạnh sự vĩ đại ông để lại, còn là một sự chia rẽ trong nội bộ về việc tranh chấp quyền thừa kế. Abu Bakr được chọn làm người kế vị nhà tiên tri Mohammed như đã nói ở trên. Tuy nhiên, bên cạnh Abu, nhà tiên tri Mohammad còn có một người cháu bên họ nội là Ali ibn Abi Talib. Anh là một người xuất sắc nhất của thế hệ thứ 2. Ali có thừa sự dũng mãnh của 1 chiến binh, trái tim trong sáng của một kẻ anh hùng, nhưng lại thiếu cái nhẫn tâm của 1 người làm chính trị. Anh bị đẩy ra ngoài trong cuộc tranh giành ngôi vị lãnh đạo Ả Rập. Cho tới khi anh được lựa chọn thì đã quá muộn màng cho một quốc gia thống nhất. Ngày Ali lên cầm quyền thì sự đấu đá phe nhánh đã lan rộng ra từ 3 dòng tộc đã nắm quyền trước đó. Trong cuộc đấu của Ali và thống đốc vùng Syria (lại là Syria) là Muawiyah, Ali đã thể hiện sự ngây thơ trước kẻ gian giảo. 100.000 người lính đã thấy Ali thua cuộc, nhìn thấy sự phản bội đức tin ấy của người cầm quyền, và tách ra thành một nhóm riêng gọi là Khawarij (có nghĩa là “Những kẻ bỏ ra đi”). Đây là nhóm hồi giáo sẵn sàng chọc dao vào bụng 1 bào thai chỉ vì người mẹ nói từ “Ủng hộ Ali”. Bạn có quen không? Vâng, đó chính là nhóm tổ chức Hồi giáo cực đoan đầu tiên trên thế giới!
Các nhánh Hồi giáo
Ali chết đi, dòng tộc ông bị thảm sát, những người cháu của nhà tiên tri Mohammed bị bêu đầu trên những ngọn giáo. 1400 năm sau, lịch sử hồi giáo chính là sự đẫm máu, chia rẽ và đánh giết nhau như thế. Cũng bắt đầu ở Ali – bởi vì anh chính là gốc gác của cái gọi là Shia (hay Shiite) và Sunni mà các bạn được nghe kể hôm nay. Để kể ra sự khác biệt giữa Shia và Sunni thì quá nhiều. Nhưng một trong những cái khác là phía Sunni tin rằng Mohammed không chỉ định một người kế nhiệm. Còn Shia tin rằng trong lần hành hương cuối cùng của Mohammed đến Mecca, ông đã chỉ định Ali làm người kế vị. Sunni – Shia đánh nhau chí chóe đến hôm nay chính vì tổ tiên của họ cũng đánh nhau. Nhắc lại câu châm ngôn của tôi trong loạt bài này: hãy đi tìm lịch sử, bởi chỉ có lịch sử mới giải thích cho bạn căn nguyên của vấn đề. Nội chiến Syria diễn ra ta đang thấy, sâu xa cũng vì mâu thuẫn trong lòng Hồi giáo mà ai cũng nhận mình là phát ngôn chính xác nhất lời Thương đế. Tổng thống Syria ông Assad là người Hồi giáo dòng Alawite (nhánh nhỏ của Shia), ông bảo trợ cho nhánh Shia và những sắc dân thiểu số ở Syria nên không được lòng người Sunni - dòng Hồi giáo chiếm số đông ở Syria. Và đó chính là quân nổi dậy.
Vấn đề của "Mùa xuân Ả Rập" cũng ở đó. Người ta nổi dậy ngoài sự bất mãn với chế độ, còn vì chế độ ấy đi theo nhánh Hồi Giáo khác nhánh Hồi Giáo mà họ theo.
Bản thân những người Hồi giáo rất tốt. Đấy là những người có quan niệm tiếp khách như dân miền Tây ở Việt Nam, dù nhà có nghèo cỡ nào, thì cũng mổ thịt con gà cuối cùng cho khách. Tuy vậy, khác với sự sảng khoái của người Việt Nam trong vấn đề tôn giáo, thì những người Hồi giáo không chứa chấp nhau dù họ cùng đọc Kinh Koran, cùng yêu kính Mohammed. Sâu xa, KINH KORAN được coi là quyển kinh gốc mà thượng đế ban cho, là quyển kinh “Nguyên sơ nhất”, “Trọn vẹn nhất” và lời thượng đế nhắn nhủ đã được hiểu rằng “Những Tân ước và Cựu ước đã bị bóp méo. Lần này thượng đế sẽ nói lần cuối lời dạy dỗ, được viết bằng tiếng Ả Rập, Mohammed sẽ là người cuối cùng”. Bởi vậy những nhánh giáo lý được sinh ra ai cũng tự nhận mình là ưu việt nhất, họ tàn phá những di tích lịch sử.
Tại sao Anh và Pháp có thể phân rã được đế chế Ottoman để khiến tất cả đế chế này tan hoang đến như thế?
Bởi lẽ Anh và Pháp đã biết rằng, vấn đề của đế chế Hồi giáo không phải là quốc gia, mà là BỘ LẠC. Những bộ lạc này có những giáo lý riêng, nên các quốc gia phương tây đã hứa hẹn, chia đất, và dùng phương pháp “chia để trị”, đồng thời lại ném cả Shia (Shiite) và Sunni với những giáo nhỏ khác vào nhau trong lòng một quốc gia. Những Syria, Ai Cập, loạn là vì thế. Mâu thuẫn của các nhánh nhỏ trong lòng 1 tôn giáo lớn, của các bộ lạc, trong lòng 1 quốc gia cứ thế bung bét như ta thấy hiện tại. Hồi Giáo đã chính thức thua Kito giáo.
Một kết luận: Đoàn kết tạo nên Hồi giáo đứng đầu thế giới. Chia rẽ biến Hồi giáo trở thành bộ mặt cực đoan của hôm nay.
2.2 IS
Vâng, bức tranh cuối cùng của các bạn ở đây, IS là ai?
 |
| Islamic State |
Khi các bạn ngủ dậy, các bạn mở báo, đọc tin, cái các bạn đang đọc là của ai? Đấy chính là các kênh truyền thông của Phương Tây. Những kênh truyền thông lớn nhất của thế giới đều thuộc về phương Tây, đó là CNN, là BBC, là Times, là AP, là Reuters. Có nghĩa, bạn đâu có đọc được về Hồi giáo từ trong lòng của nó, khi lúc này thống trị thế giới đâu phải là Hồi giáo. Người Mỹ đã rút kinh nghiệm rất lớn về cuộc chiến tranh Việt Nam khi truyền thông đóng góp vai trò quan trọng trong cuộc chiến này. Chiến tranh Việt Nam đã có một vai trò quan trọng trong việc định hình thế giới hôm nay. Khi Internet và mạng xã hội phát triển, thì sự lợi hại của truyền thông trong công nghệ mới là điều cần phải đề cập. Phương Tây đã cho IS đi ra, vẽ nên IS ghê sợ, và Nga đã khôn khéo lợi dụng chính IS xấu xí để giương cao ngọn cờ chính nghĩa (chuyện, Mỹ cũng cần vũ khí hóa học để bắn Syria mà), Nga vào Syria, lấy cớ tấn công IS và bảo vệ luôn chính quyền Damacus. Phương Tây bị việt vị, và để IS chìm vào quên lãng. Sáng ngủ dậy, ta không còn thấy IS tràn ngập phương tiện truyền thông nữa.
Bây giờ tôi sẽ cho các bạn biết về một khuôn mặt khác của IS: Vì sao IS vẫn được ủng hộ? Chính bởi Lý tưởng của IS là điều mà người theo đạo Hồi mơ ước. Cái tên IS nghĩa là gì Islamic State – Nhà nước Hồi giáo. Mục tiêu tối hậu của IS là thiết lập một nhà nước Hồi giáo thống nhất toàn Trung Đông, áp dụng luật Hồi giáo Sharia. Họ giương cao ngọn cờ của chủ nghĩa Hồi Giáo. Tạo ra một vương quốc của riêng người Hồi Giáo, và sẵn sàng tạo nên một đế quốc rộng lớn chỉ riêng cho Hồi giáo, tiêu diệt các “dị giáo” khác, gợi về những vinh quang thịnh vượng của ngàn năm về trước, về một nền văn minh từng đứng đầu thế giới như Ottoman hay thời đại của Mohammand. Đấy là tham vọng vĩ đại của IS, là giấc mơ thầm kín của những người theo Đạo Hồi luôn nhớ về đế chế đã mất.
Khi đã có một tính chính thống, một lý tưởng, cùng với nguồn tiền dồi dào, họ có người theo về (đấy là lý do các bạn gặp những bài báo có các cô gái, chàng trai người Anh, người Đức bỏ cả gia đình văn minh để gia nhập IS). Từ nhân lực và vật lực, họ xây dựng nên những địa phương dưới trướng của họ. Địa phương ấy dành những gì tốt đẹp cho một hệ giáo phái họ tôn thờ, và tiêu diệt những hệ phái khác.
IS chỉ lớn lên từ trong “Mùa xuân Ả Rập” và “nội chiến Syria”, chứ thực sự, IS vốn được sinh ra sau sự sụp đổ của Tổng thống Saddam Hussein vào năm 2003. Các bạn đọc báo chắc không lạ gì cái cảnh IS chặt đầu con tin phương Tây và hành quyết những người theo hệ Hồi giáo Shia (Shiite). Cùng là hồi giáo, tại sao lại giết nhau, vì IS là của dòng Hồi giáo Sunni, mà Sunni và Shia lại có mối “thâm hải huyết thù” (như đã nói ở mục 2.1).
Vào năm 2003 khi Hussein – người thủ lĩnh của hệ phái Sunni bị lật đổ, quyền lực của hệ phái này dồn cả vào tay hệ phái Shia, hệ phái này lại đàn áp chính hệ Sunni. Những người thuộc dòng Sunni còn lại trở thành đứa con rơi của chế độ. Hệ phái này lặng lẽ tập hợp với nhau, tiến hành khủng bố khắp nơi ở Iraq. Các bạn còn nhớ cái tên al-Zaqawi không? Đã có thời, cái tên này bị truy lùng chỉ sau Bin Laden. Bạn al-Zaqawi là thủ lĩnh đầu tiên của tiền thân IS, sau này al-Zaqawi bị tiêu diệt (tôi nhớ là bằng 2 con F16 của Mỹ). Tuy nhiên, dòng hồi giáo Sunni thì không mất, họ cơ cấu, kết hợp các nhóm du kích chống Mỹ lẻ tẻ. Cơ hội đến, cuộc nội chiến Syria nổ ra. “Trai cò cắn nhau, ngư ông đắc lợi”, khi quân nổi dậy và quân chính phủ đang đánh nhau chí chóe, khi Nga và Mỹ đang gườm nhau. Anh IS anh nổi lên, anh đánh một lèo nguyên biên giới Syria và Iraq, sở hữu cả một vùng đất rộng lớn và khủng bố cả thiên hạ. Điều mà nếu hòa bình thì anh ta sẽ không làm được.
Ngày 29/6/2014, ISI có một tân vương Hồi giáo, Abu Bakr al-Baghdadi, người sẽ đổi tên lãnh thổ của mình thành IS (Islamic State, Nhà nước Hồi giáo), tuyên bố đặt thủ đô ở Ar-Raqqah, Syria. IS ra đời, cái tên giờ trở thành sự sợ hãi cho cả thế giới vì những sự chặt đầu, nhưng nếu nói là Islamic State thì người ta sẽ biết tôn trọng hơn.
Đương nhiên những tội ác của IS là không thể phủ nhận nhưng ta cần biết mặt sau. Tôi không có thông tin về kẻ đứng sau IS, kẻ đã tham mưu và bày chiến lược cho IS. Nhưng tôi đây phải là kẻ rất giỏi, rất thông minh, rất kiệt xuất một cách tàn ác. Khác với sự kiệt xuất của những người lãnh đạo Qatar, Ả Rập Saudi hay UAE. Đó là dùng dầu mỏ, nương theo Mỹ để vẫn giữ tôn giáo mà vẫn giàu màu. Cái khác của Trung Đông liên quan đến sự phân hóa và cả tham vọng. Tuy nhiên người tài Hồi giáo không thiếu. Người tạo nên IS không chỉ giỏi về quân sự khi bày chiến lược để giúp IS nắm một dải đất rộng lớn khi nội chiến Syria xảy ra, mà tạo nên một hệ thống tuyên truyền rộng rãi ở trên mạng xã hội, đồng thời còn làm kinh tế rất hay.
Hầu như ngay cả chính phủ Syria, quân nổi dậy, Thổ Nhĩ Kỳ và có tin là cả Nga cũng làm ăn buôn bán dầu mỏ với vương quốc này. 2 triệu đô la huy động một ngày là những gì có về kinh tế của IS. Vượt trên sự tưởng tượng của các bạn về một quốc gia man rợ. IS còn có tòa án, cảnh sát, trường học và các tổ chức từ thiện. Ở các vùng tạm chiếm, IS còn làm được chính phủ đương thời. IS đã xây dựng chợ, đường, trường, trạm, bến xe… Khi Nga đưa quân vào Syria, bên cạnh việc bảo vệ chính quyền Damacus, thì còn không kích IS, và IS đã bị thất bại trên quy mô lớn. Lúc này, các chiến binh IS trở lại chiến thuật chiến tranh du kích, với các cuộc tấn công chết chóc gần như mỗi ngày vào lực lượng liên quân tại Iraq. Đấy là một cuộc chiến chưa tìm thấy hồi kết. Bởi vì: anh có thể giết họ, tiêu diệt đất nước họ nhưng không bao giờ tiêu diệt được niềm tin. Niềm tin Hồi giáo ấy đã tồn tại được cả nghìn năm qua rồi.
Hôm nay nói về IS, bởi chưa chắc ngày mai IS không tìm về. Sự lớn mạnh của tôn giáo nào, sẽ đi cùng với sự xâm chiếm tôn giáo còn lại. Thế kỷ thứ 20, 21 văn minh phương Tây đã thắng thế. Chuyện “Mùa xuân Ả Rập” trở thành “Mùa đông chết chóc” hoặc “Mùa xuân Hồi giáo cực đoan” như hôm nay ta thấy với các cuộc biểu tình, bạo loạn ở Ai Cập, cùng hình ảnh điêu tàn của Syria, chính bởi người phương Tây đã áp đặt suy nghĩ của họ vào trong tôn giáo Hồi giáo, áp đặt văn hóa của họ vào trong lịch sử văn hóa người Hồi. Kết quả như hôm nay, đã chứng minh sự khác biệt về ý thức hệ có tính kế thừa hàng thế kỷ sẽ không phải được giải quyết chỉ bằng 2, 3 cuộc biểu tình.
Lời kết:
Hãy nhớ: Chúa không dạy chúng ta làm điều xấu. Nguyên thủy đẹp nhất của Hồi giáo, Ki tô giáo hay Phật giáo đều mang cái đẹp như nhau, mang trí tuệ, và những phẩm chất lớn lao của một con người hướng đến chân, thiện, mỹ.
tác giả Dũng Phan
https://www.facebook.com/dung.phan.77